polityka unii europejskiej na obszarze baĹkanĂłw w latach 90 tych

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Rzeź 69 przypadkowych osób wzbudziła wielkie oburzenie pośród amerykańskiej opinii publicznej.To i obawy prezydenta Williama Clintona związane z jego reelekcją (Clinton obawiał się, że w zbliżających się wyborach prezydenckich, w 1996 roku, jego republikański konkurent może z braku postępu w rozwiązaniu konfliktu w Bośni uczynić jeden z głównych tematów kampanii wyborczej- to samo uczynił Clinton w czasie walki o fotel prezydencki z Bushem seniorem, krytykując go za brak zaangażowania w kryzys w byłej Jugosławii) spowodowały zmianę nastawienia Waszyngtonu.Amerykanie mocno zaangażowali się w toczące się negocjację na temat zorganizowania Federacji Muzułmańsko-Chorwackiej.Rozmowy na temat "porozumienia ramowego", prowadzone z dużym poświęceniem przez amerykańskiego dyplomatę Chucka Redmana, odbyły się w dniach 26.02.-01.03.1994, zaś dotyczące Konstytucji od 4 do 14 marca 1994 roku.Pomimo wcześniejszych konfliktów między stronami najważniejszy był wspólny wróg- Serbowie.Wspólne kontakty między Bośnią a Chorwacją wynikały nie tylko z nacisków Waszyngtonu, ale politycznej woli dwóch polityków Ministra Spraw Zagranicznych Matę Granicy i Premiera Bośni Harisa Silajdzicia.14 września 1993 roku obaj panowie podpisali wspólną deklarację - która mówiła o rozwiązaniu sporów terytorialnych pomiędzy Muzułmanami a Bośniackimi Chorwatami, o planie pokojowym dla Bośni i Hercegowiny i wzajemnych relacjach między państwami.W tym okresie Muzułmanie zrezygnowali z planów utrzymania scentralizowanego państwa, a sam Izetbegowić zastanawiał się nad jednostronnym powołaniem muzułmańskiego państwa w Bośni (wiązało się to z kryzysem wewnętrznym wśród muzułmanów- m.in.opanowaną secesją Fikreta Abdicia).Dla amerykańskich planów największą przeszkodą było istnienia państewka Bośniackich Chorwatów, zwanego Herceg-Bośnią.Amerykanie metodą nacisków zdołali przekonać chorwackie władze do zdymisjonowania bojowego chorwackiego przywódcę Mate Bobana.Poza tym w Chorwacji dostrzegano pozytyw istnienia Bośni jako państwa buforowego, oddzielającego od wrogiej Serbii.Następnie udało się namówić Franja Tudjmana na federacje z muzułmanami.Dnia 10 stycznia 1994 roku, podczas wizyty w Niemczech, Tudjman zaproponował powstanie federacji między Bośniackimi Chorwatami a Muzułmanami, a powstałej jednostce zaproponował konfederację z Chorwacją.Poza tym zaproponował wydzierżawienie portu morskiego przyszłemu państwu muzułmańskiemu, w celu rozwiązania problemu dostępu do morza.Sprawa federacji jeszcze wcale nie była przesądzona.Wsparta nowym sprzętem armia muzułmańska zaczęła odnosić sukcesy, ale załamanie na froncie zmusiło stronę muzułmańską do powrotu do stołu.W odpowiedzi na propozycję z Petersbergu 15 stycznia Sarajewo zaproponowało powołać konfederację pomiędzy dwoma państwami- Chorwacją i Republiką Bośni i Hercegowiny (75% w rękach Serbów).W ciągu stycznia 1994 Muzułmanie wycofali się z prac Konferencji Genewskiej, przyjmując miejsce przy boku USA.6 lutego nowy przywódca Bośniackich Chorwatów Kresimir Zubak ogłosił plan powstania i rozwoju federacji samorządzących się muzułmańskich i chorwackich kantonów.Plan ten był skierowany do wszystkich, także do strony serbskiej.Plan został przyjęty przez parlament Bośni.Kolejnym krokiem do ustanowienia federacji było podpisanie zawieszenia broni 10 lutego w Palais des Nations w Genewie, aby ostateczne negocjacje przeprowadzić w Waszyngtonie.Amerykanie za zgodę na układ konfederacyjno-federacyjny obiecali Tudjmanowi poparcie dla integracji Chorwacji z Zachodem, wsparcie polityczne i gospodarcze dla jego kraju i ci najważniejsze, nie sprzeciwianie się "reintegracji" terytorialnej Chorwacji, czyli zbrojnego zajęcia terenów Krajiny, opanowanych przez Serbów.W trakcie negocjacji największym problemem okazały się oczywiście kwestię terytorialne, szczególnie w Centralnej Bośni.Pomimo tego udało się doprowadzić negocjacje do końca.Działania Amerykanów nie wykluczały uczestnictwa Europejczyków w rozwiązaniu konfliktu.Stany Zjednoczone niechętnym okiem patrzyły na współpracę z całą „Dwunastką”, lub z reprezentacją Unii -„Trojką”, tym bardziej, że w tym okresie ster UE dzierżyła Grecja, uznawana przez Waszyngton za kraj antyamerykański.Zdecydowano się na inną formę współpracy- 15 marca 1994 roku w Brukseli odbyło się spotkanie z przedstawicielami Francji, Wielkiej Brytanii i Niemiec.Po dołączeniu do tych państw reprezentanta Rosji powstało forum zwane „grupą kontaktową”.Pierwsze oficjalne spotkanie grupy kontaktowej w pełnym składzie odbyło się trzynastego maja 1994 roku w Genewie, ale w obecności komisarza unijnego ds.zewnętrznych Hansa van den Broeka i przedstawicielstwa Trojki.Propozycje pokojowe grupy kontaktowej, przedstawione 5 lipca 1994 roku, opierały się na wcześniejszych planach WE i UE, przyznawały 49% obszaru republiki Serbom, resztę stronie muzułmańsko- chorwackiej, zakładały rozmieszczenie sił pokojowych i brak możliwości zmian granic państwowych, co oznaczało niemożność przyłączenia części serbskiej do Jugosławii.Plan został przyjęty przez Chorwatów, Muzułmanów, ale odrzucony przez Serbów, pomimo popierania go przez Miloševicia.W tym okresie rozdźwięk pomiędzy interesami Serbów, a ich ziomkami z Bośni był już tak duży, że czwartego sierpnia 1994 roku Belgrad zerwał wszelkie więzi łączące go z Pale, zamknął granice z Bośnią i zakazał przebywania reprezentantom władz bośniackich Serbów na terytorium Republiki Serbskiej.Po odrzuceniu propozycji pokojowych grupy kontaktowej rozmowy pokojowe zamierają, a strony szukają rozstrzygnięcia militarnego.Ale także w polu sytuacja przestaje być korzystna dla Serbów- dzięki pomocy amerykańskiej siły muzułmańskie zaczęły odnosić zwycięstwa.Walki na froncie zostały przerwane przez rozejm między stronami, zawarty na cztery miesiące, zawarty 24 grudnia 1994 roku, wypracowany przez byłego prezydenta USA Jimmiego Cartera.Muzułmanie zerwali rozejm 21 marca 1995 roku, atakując z sukcesami siły serbskie na wszystkich frontach.Także sytuacja terytoriów serbskich w Chorwacji ulegała pogorszeniu- z końcem marca 1995 roku wygasał mandat siłom pokojowym stacjonującym w Krajinie i Zachodniej Sławonii.Co prawda siły ONZ zostały, ale poprzez zmianę mandatu ograniczono ich kompetencję i zmniejszono ich liczbę o połowę.Nie przeszkodziło to Chorwatom w zaatakowaniu Zachodniej Sławonii pierwszego maja 1995 roku [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

Podobne