Urbanek Mariusz Broniewski. Miłoć, wódka, polityka

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wiersz Do towarzyszy broni już po wy-drukowaniu i oprawieniu tomiku zakwestionowała policyjna cenzu-ra.%7łeby ratować książkę, wydawca zdecydował o wycięciu z całegonakładu kartki z trefnym utworem.Skończyło się dla cenzury kom-promituj ąco, bo w spisie treści tomu pozostała informacja o wierszu,którego nie było, a w numeracji stron pominięto jedną kartkę.Konfiskowanych przez cenzurę utworów przybywało.Na począt-ku 1928 roku cenzura nie zgodziła się na rozpowszechnianie przygo-towywanej na marcowe wybory do sejmu jednodniówki KaczkaRepublikańska". Z powodu treści zawierających cechy przestępstwa"- poinformował Broniewskiego Komisarz Rządu na m.st.WarszawęK.Głuchowski.Broniewski był redaktorem i autorem większościtekstów w Kaczce".Rok pózniej podobny los spotkał poemat Komuna Paryska.Cen-zura znów dopatrzyła się w poemacie poświęconym rewolucji w Pa-ryżu w 1871 roku treści zawierających cechy przestępstwa".Do broni, ludu roboczy, dzieci,kobiety, starcy! Krew ulicamibroczy, krwi jeszcze dziśwystarczy!Nim chmury żołdactwa runą, nimprzejdą po naszym ciele,85 Mam już cywilne ubranie,miło mi w nim chodzić.na barykady, Komuno,do broni, obywatele! Niech i moja Komuna Paryska będzie nie tylko mniej lub bardziejpodobającym się utworem poetyckim, ale i orężem we wspólnej wal-ce - twojej i mojej, czytelniku" - pisał w przedmowie Broniewski.Tym słowom towarzyszyły cytaty z dokumentów Komuny, wypowie-dzi Marksa i Lenina oraz ekspresyjne, czerwono-czarne rysunki Wła-dysława Daszewskiego, pokazujące bohaterskich komunardów zabi-janych przez żandarmów posłanych przeciwko nim przez biskupów,bankierów i polityków.Cenzura skonfiskowała wydrukowany nakład książki.Udało sięocalić tylko kilka egzemplarzy, dzięki którym po wojnie Poematmógł ukazać się w oryginalnym kształcie.Wcześniej został opubliko-wany dwukrotnie tylko w ZSRR.Poeta próbował włączyć go do ko-lejnego tomu swych wierszy - Troska i pieśń, wydanego w 1932 roku,ale cenzura była czujna.Nie zmyliła jej zmiana tytułu na Rok 1871,usunięcie przedmowy, motta ( Elle ne se rend pas la Commune deParis"), strofy przewodniej ( Słuchając, usta zatnij,/ czoła nie zniżaj./Oto opowieść o dniach ostatnich/ Komuny miasta Paryża") i kontro-wersyjnych cytatów.Zażądała zmian także w tekście.Ostatecznie Ko-muna ukazała się bez dwóch najbardziej prowokacyjnych i aluzyj-nych części, czwartej i szóstej.Kanalia lud zwycięża,kanalia krwią się karmi:generałowie, księża,bankierzy i żandarmi!Po zemstę nad Paryżem jużidzie zgraja katów zbagnetem, złotem, krzyżem,przez pierś proletariatu.LeczParyż umie zginąć,86MARIUSZ URBANEK BroniewskiKomuna się nie podda!Wolności, tobie płynąć,czerwona twoja woda.Mimo zakazu druku poemat zaczął żyć własnym życiem.Do Bro-niewskiego zgłaszali się nieznani mu ludzie, prosząc o możliwośćprzepisania Komuny.Jeden z uratowanych egzemplarzy poeta podarowałmłodemu robotnikowi z Aodzi, Marianowi Piechalowi, po wojnieredaktorowi pism literackich, który przyniósł mu pierwszy tomik swoichwierszy.- Udało mi się wyrwać z pyska cenzury kilka egzemplarzy mojejKomuny Paryskiej - wręczył Piechalowi bibułkowy egzemplarz.Przez chwilę wydawało się nawet, że stanie za poemat przed sądem. Nic Ci zrobić nie mogą - przekonywał Broniewskiego Stande - powinieneśdo nich mówić �stylem urzędowym�, tzn.że ich masz i że Cię mogą.".Rzeczywistość była jednak bardziej skomplikowana.W mieszkaniuBroniewskiego coraz częściej pojawiła się policja. Przypuszczam, że czekamnie rewizja, a kto wie, czy nie aresztowanie" - pisał przed kolejnym 1maja.Podejrzenia policji politycznej wzbudzały kontakty poety z ambasadąsowiecką.W dodatku bywał nie tylko na oficjalnych przyjęciach, na którychw latach dwudziestych można było jeszcze spotkać całą inteligenckąWarszawę. Patrzyliśmy szczerze ubawieni na elitę towarzyską, oblegającąpięknie zastawione stoły i zgoła bez obrzydzenia pałaszującą �bolszewicki�,astrachański kawior" - wspominała żona poety.Niepokój szpicli taknaprawdę budziły prywatne spotkania poety z pracownikami ambasadygdzieś na mieście".Rewizje, którymi coraz częściej go nękano, zmieniały się w farsę.Policjanci, grzebiący bez większego przekonania w biblioteczce i szafieBroniewskich, nie kryli zaskoczenia, że posłano ich do komunisty, któryponoć zamierza siłą obalić ustrój, a pod wskazanym adresem zastająkapitana Wojska Polskiego z Virtuti Militari i absolutnie legalnymparabellum w szufladzie.Bo państwo nie zamierzało rezygnować zutalentowanego oficera, nawet nieco niepewnego politycznie.Pózną87 Mam już cywilneubranie, miło mi w nim chodzić.wiosną i latem 1929 roku kapitan Władysław Broniewski spędził kilkatygodni w Wilnie na obowiązkowych ćwiczeniach dla oficerów rezer-wy.W tym samym wileńskim pułku, co dawniej, w którym służyłKen-bock, więc nie nudził się.Zciągnął nawet do Wilna na parę dniżonę.A policjanci, żeby nie wracać na komendę z pustymi rękoma,re-kwirowali wydane absolutnie legalnie przez całkowicie legalnepolskie wydawnictwa rozprawy Marksa i tomik Jesienina Pugaczowtylko dlatego, że były pisane cyrylicą.- %7łe też się wam nie znudzi, panowie.- powitał ich następnymrazem poeta.Kiedy indziej przysłani z Defy szpicle nie widzieli, jak zareagowaćna wizerunek Lenina nad biurkiem poety.Jeden nawet obrócił obra-zek, żeby sprawdzić, jak podejrzewał Broniewski, czy po drugiej stro-nie nie ma Matki Boskiej.- Najgorzej to z inteligentami - wymsknęło się któremuś z policjantów przy kolejnej rewizji.- U tamtego ślusarza to był kuferekpod łóżkiem.Robota na pięć minut.A tu.W dodatku nie mogli znalezć nic kompromitującego.A już oprawdziwy surrealizm ocierały się spotkania w Ziemiańskiej, podczasktórych Broniewski opowiadał o nocnych wizytach policji swoimlegionowym towarzyszom, pułkownikowi Bolesławowi WieniawieDługoszowskiemu oraz kapitanowi Mieczysławowi Lepeckiemu,którzy - los zdarzył - byli już wtedy po drugiej stronie barykady.- Pytałem go, czy nie mogliby mniejszych idiotów przysyłać niżtych od Pugaczowa - relacjonował Broniewski żonie rozmowę z adiutantem Piłsudskiego.Nie zamierzał kryć krytycznej opinii na temat sanacyjnej rzeczy-wistości.Jeśli komuś ta komitywa mogła zaszkodzić, to raczej sana-cyjnym urzędnikom niż jemu.Więc jeśli oni się nie bali, to dlaczegomiałby się bać on.Podczas jakiejś biesiady U Wróbla, gdy Broniewski i WieniawaDługoszowski niezle już sobie podpili i jak zwykle posprzeczali na te-mat polityki, ten drugi, wtedy komendant garnizonu warszawskiego,zagroził:88MARIUSZ URBANEK Broniewski- Jeśli pan kapitan do jutra nie zmieni poglądów, to proszę się ra-no zameldować u mnie na Komendzie Placu.W końcu, znużony powtarzającymi się nalotami i rewizjami, Bro-niewski zaczął myśleć o emigracji.Ostatecznie jednak został i w Pol-sce, i w redakcji Wiadomości".Być może także dlatego, że docenio-no to, co robił. Myślę, że stanowczo nie powinien Pan rzucać�Wiadomości�" - pisał Stefan Napierski, kierujący w tygodniku dzia-łem recenzji literackich.- Pan ma to, czego brak najdotkliwiej w Pol-sce i w grupie Skamandra - p o c z u c i a odpowiedzialności" [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

Podobne