Kałubek Wincenty Kronika

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ten na to: Zgoda!" W umówionym więcdniu filozof wprowadza go do pewnego domu, w którym przypadkowo mielisię wtedy zgromadzić wielcy bogacze. Tu rzecze mieszkam.Tuświetność naszych sprzętów, a nie ów wczorajszy brud".Sadza tamtego nazaszczytnym krześle, [zdobiąc purpurowym przybraniem]61.O niewolnikówzaś, naczynia, szaty przedtem uprosił pana domu.Zastawia srebrną misę,pustą, i drugą napełnioną częściowo posiekanym szalejem, mówiąc: Jedz,jeśli łaska"62.�w odpowiada: Jakże mam jeść? Tu nic nie ma, tamtowstrętne".Na to filozof: Tak obfite, tak smaczne w oczach ludzi mądrych sąrozkoszezdjąwszy z głowy swej diadem cesarski, włożył go na głowę Bolesława nazadatek przymierza i przyjazni, i za chorągiew tryumfalną dał mu w darzegwózdz z krzyża Pańskiego wraz z włócznią św.Maurycego, w zamian zaco Bolesław ofiarował mu ramię św.Wojciecha").61 amictu exornans purpureo odnosi się raczej do gościa niż dokrzesła.Mógł to być albo płaszcz, albo przybranie głowy.Słów tych brakw dwóch podstawowych rękopisach, chyba jednak znajdowały się w ory-ginale. Przypowieść o ubogim mędrcu prawdopodobnie własnejinwencji autora.Por.Balzer, II, s.27.62Vescere sodes, Horacy, Epistulae 17, 15.bogaczy!" Podaje mu dwa puchary, jeden złoty, drugi gliniany;żółć w złotym, nektar w glinianym. Jedno mówi po-dziwiasz dla blasków bogacza, drugim gardzisz dla nędznego losuubogiego.Osądz, co masz wybrać: w pysznym złocie gorzką żółć czy wsamijskich naczyniach słodki miód?"63Kazał następnie umyślnie i potajemnie podciąć krzesło, naktórym tamten siedział, tak iż kiedy z niego spadł, na stłuczenieboków się skarżył.Gdy wtedy niektórzy zanieśli się od śmiechu, rzeczemędrzec: Nic tu niezwykłego, taka jest przecież natura tego, co wysokie,że im bardziej wyniosłe, tym do upadku skłonniejsze.Dla wyniosłych zaś[ludzi] zwykła to rzecz mieć dokuczliwą służbę i dlatego z powodu swoichprzybocznych muszą w bokach ból odczuwać"64.Wreszcie, odartego z wszystkiego odzienia wypędzają z sali,obrzucają obelgami, sieką biczami.Wyjaśnia mu [filozof], że wszystko jest cudze oprócz dwóchrzeczy, to jest duszy i czasu, które natura przekazała nam nawłasność.Poucza, że cudzych rzeczy może używać, nie powinien ichnadużywać.I milsze są rozkosze w ubogim mieszkaniu niż w pałacachkrólów.Miłą bowiem rzeczą jest radosne ubóstwo.Nie jest wszakubóstwem, jeśli jest radosne. Kto więc powiada wejdzie do naszegodomu, niech raczej nas podziwia niż nasze sprzęty!"65[12] MATEUSZ: A ja obawiam się, czy zdołam godnie opisać czynyBolesława, wobec których i niemy staje się wymowny, a najbardziejchwalonych [ludzi] wymowa milknie66.Całe bowiem jego bogactwo bądzspłynęło z darów umysłu, bądz rozbłysło sprawnością wyczynów oręża.Dzięki nim podbił pod swe pano-63Wyspa Samos u zach.wybrzeży Azji Mniejszej słynęła z wyrobówceramicznych.64Gra słów: Familiare autem est sublimibus familiares habere infectos,et ideo collaterales illis esse debere laterum molestias.65Trzy myśli Seneki: Dialogi VII 25 26, 1; Epistulae II 5; EpistulaeV 6.66Cycero, Oratio ad Catilinam II 6.wanie Selencję, Pomorze, Prusy, Ruś, Morawy, Czechy i pozos-tawił swym następcom jako [kraje] lenne.Miasto Pragę ustano-wił drugą stolicą swego królestwa67.Poddał pod swe panowanieHunów, czyli Węgrów, Chorwatów i Mardów szczep potężny68.Nawet nie ujarzmionych Sasów tak dalece ujarzmił, że w rzeceSali wbił słup żelazny, jakby jakąś świata granicę, znacząc odzachodu krańce swojego władztwa69.Natomiast od wschodu, naZłotej Bramie Kijowa drugą wyrąbał granicę.Tam po zajęciumiasta, wielokrotnym uderzeniem miecza wyrzezał na ZłotejBramie miasta [też] jakby jakiś znak graniczny70.Tam ustanowił królemktóregoś swojego krewnego, gdy sam król Rusinów nie bitwie zostałpokonany, lecz jedynie przez tchórzostwo71.Gdy67W 1003 r., por.Kronika Galla, I 6 (przed relacją o wizycie cesarzaOttona). Selencja za Anonimem Gallem, znaczenie dyskusyjne;w niektórych rękopisach Slezia.68Węgrzy nie pochodzili od Hunów, ale tak głosiło ich własnepodanie narodowe.Chorwatów i Mardów nie wymienił Gall.O podbojutych ostatnich w Persji przez Aleksandra Wielkiego Justyn, Epitome XLI5.69Columna ferrea, 'słup żelazny', jest figurą literacką w miejsceprzenośni użytej tu przez Galla meta ferrea, 'granica żelazna'.Granic niewytyczano za pomocą wbijania słupów z żelaza, które było na tosurowcem zbyt kosztownym.Por.G.Labudaw recenzji G.Rhode,Die ehernen Grenzsaulen Boleslaws des Tapferen von Polen, Jahrbuch furGeschichte Osteuropas 8 (1850), s.331 353: Studia Zródłoznawcze7 (1962), s.204.70Bonnae signum.Wszystkie rękopisy zniekształciły rzadki wyrazbonna, 'kres, kopiec graniczny'.Już Gall anegdotę o wyszczerbieniu ZłotejBramy w Kijowie przeniósł z wyprawy Bolesława Szczodrego (1069) nawyprawę Chrobrego (1018).Zamieścił przy tym nieprzystojną aluzję docórki ks.kijowskiego Przedsławy (I 7).Epizod o uderzeniu mieczemw Złotą Bramę kijowską tradycja przeniosła na miecz koronacyjnykrólów polskich zwany Szczerbcem; S.K.Kuczyński, O polskimmieczu koronacyjnym, �Przegląd Historyczny�52 (1961), s.562 577.71Królami, reges, są tu nazwani książęta ruscy, synowie Włodzimie-rza Wielkiego ( 1015).Bolesław Chrobry interweniował w obronieswojego zięcia Zwiatopełka I zw.Przeklętym, którego z Kijowa wygnałJarosław Mądry, oraz uwięzionej córki.Wyprawa na Kijów z posiłkaminiemieckimi i węgierskimi odbyła się latem 1018 r.bowiem doniesiono, iż zagraża mu Bolesław a był [wtedy]żywo zajęty błahym łowieniem ryb porzucił wędkę razemz królestwem, mówiąc: Schwytał nas na wędkę ten, który sumów owićnie umie".Ledwo to powiedziawszy, trzęsąc się ze strachu, o ucieczki sięrzucił, raczej w ucieczce bezpieczeństwa szukając, iż w starciu bitewnymszczęścia.Gdy Bolesław wracał po szczęśliwym triumfie nad nieprzyjaciółmi, aprawie całe wojsko tamtego się rozproszyło, ten zebrawszy arównomężów, jak siły, podkrada się z tyłu sądząc, że albo ieostrożnego uwikła wzasadzkę, albo przezornego zgniecie mnoością ludzi.On ujrzawszy ich zdaleka, rzecze: Tych oto, owarzysze, przegnał z obozu kurz wzniesionyracicami bydląt, ci zasmarkani próżniacy padają [już] przed pobiciem [i]ulegają przed natarciem.Trzeba jednak powstrzymać lotne ukłucia much,ponieważ względem bojazliwych nawet ospałość jest dokuczliwa, [a]bojazliwość jest szpetna.I niech nas nie poruszają ustokrotnione wojska znie wyćwiczonego pospólstwa, gdyż przy mniejszej liczbie [wojowników]droga jest wolniejsza, a dzielność łatwiej wpada w oczy.I niewielewiększą chwałą okrywa się zwyciężający tłum niż zwyciężona garstka.Ponieważ więc z tobołami nikt łatwo nie wypłynie, wypada odrzucić łup,który [nas] obciąża.Milej bowiem jest chlubić się znakami zwycięstwa niżobciążyć łupami".Na to oni: Dla serca spragnionego mówią nawetpośpiech jest zwłoką.Kto więc ma czas, niech przelicza głowynieprzyjacielskich legionów, nasze miecze niech tymczasem zliczają ściętegłowy!" Wdzierają się przeto w najgęstsze szeregi, żelazne makówkimieczem ścinają.I nie nasyciła się nienasycona wściekłość lwów, dopókiostatnie nie stoczyły się trupy, dopóki rzeka Bug nie stężała od skrzepłejkrwi [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

Podobne