[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.[.]Bo z życia, które tobie dano,Magiczną nie uciekniesz bramą.[.]A więc pamiętaj - w trudną poręMarzeń masz być ambasadorem.”Utwór skrzy się dowcipem i posiada formę rymowanej gawędy, dzięki czemu łatwo „wpada w ucho” i umysł odbiorcy.Poeta był pracownikiem polskich służb dyplomatycznych i kiedy w 1951 roku został wezwany do powrotu do kraju, odmówił.Była to trudna decyzja, gdyż zamykała Polakowi możliwo*ć powrotu do ojczyzny, ale wyrażała sprzeciw wobec komunizmu i dławienia kultury w Polsce.Tak wprowadził w czyn zalecenia moralne wyrażone w „Traktacie”: stał się „marzeń ambasadorem”.W 1950 Czesław Miłosz wydał zbiór wierszy, w którym znalazł się piękny, humanistyczny utwór „Który skrzywdziłe*.” Wiersz należy do liryki zwrotu do adresata, który nie został nazwany, ale szeroko scharakteryzowany.Jest nią osoba rządząca i wykorzystująca swą władzę dla krzywdzenia ludzi.Ofiarą jej pada „człowiek prosty”.Określenie „prosty” odnosi się do kogo* zwyczajnego, niższego umysłem i pochodzeniem społecznym, ale może być rozumiane także jako prostolinijno*ć, uczciwo*ć.Krzywda „prostego człowieka” spowodowana została cynizmem osoby rządzącej.Tyran - krzywdziciel czuje się silny i bezkarny, bo „gromada błaznów” klaszcze mu, lecz czyni tak z powodu zastraszenia.Klakierzy cieszą się, „że jeszcze jeden dzień przeżyli”.Mimo poczucia siły tyran nie może czuć się bezpieczny, powinien mieć *wiadomo*ć zagrożenia, gdyż : „Poeta pamięta.Możesz go zabić - narodzi się nowy.Spisane będą czyny i rozmowy.” Tak więc zadaniem poety jest: dawać *wiadectwo „czynom i rozmowom”, przestrzegać przed konsekwencjami krzywdy, głosić pohańbienie krzywdziciela.Wiersz ten powstał w czasach bezwzględnych rządów Stalina, odnosi się więc przede wszystkim do jego despotyzmu, choć ma charakter ponadczasowy, dotycząc każdego okresu i władcy, który „wybucha *miechem nad krzywdą prostego człowieka.”Miłosz w wierszu prezentuje pogląd, że zadaniem poety i poezji jest ochrona zwyczajnego, uczciwego człowieka przed złem i absurdem historii.Zło dotknęło wkrótce samego Miłosza - poeta został odwołany ze stanowiska dyplomatycznego w Stanach Zjednoczonych.Następne lata życia były dla niego bardzo trudne, lecz płodne literacko.Do kłopotów życiowych dołączyła się dręcząca tęsknota za ojczyzną.O nostalgicznym nastroju *wiadczą pełne bólu słowa wiersza „Moja wierna mowo” (opracowanie poprzedniego tematu).Świat, w którym nie ma warto*ci moralnych, nie jest godzien życia, trwania.Poeta przestrzega więc przed taką zgubną perspektywą w wierszu „Oeconomia divina” (łac.boska ekonomia).Podmiot liryczny, z którym utożsamia się autor („ja”) wyznaje, że przyszło mu żyć w „osobliwej chwili”.Bóg upokorzył ludzi:„Pozwoliwszy im działać jak tylko zapragną,Im zostawiając wnioski i nie mówiąc nic”.Decyzja Boga miała wymiar karzący, bo *wiat pozbawiony sacrum ulega rozpadowi: „Wszędzie było nigdzie i nigdzie, wszędzie” (*wiat stał się chaosem jak przed swym stworzeniem, nastąpił powrót do pierwotno*ci), „Litery ksiąg srebrniały, chwiały się, nikły” (ludzie lekceważyli księgi „Pisma *więtego”, literatura została więc pozbawiona warto*ci moralnych, stała się obłudna i pusta), „Ręka nie mogła nakre*lić znaku.”(ludzie zaprzepaścili dorobek poprzednich pokoleń, nie potrafią już odtworzyć go).W takim *wiecie człowiek utracił nadzieję, przestał wierzyć w dobro, został „dotknięty niezrozumiałą udręką”.Mowa ludzi stała się niezrozumiała, bo każdy mówił tylko o sobie, nie chcąc słyszeć innych.Obojętno*ć na ból i cierpienie ludzkie - to wyraz opisywanego czasu, zbieżny z wyobrażeniami Sądu Ostatecznego.W *wiecie bez warto*ci moralnych, braku sacrum:„Za mało uzasadnioneByły praca i odpoczynek [.]I jakiekolwiek istnienie”.Wiersz został napisany suchym językiem, wierszem zdaniowym.Oschło*ć potęguje nastrój grozy i przestroga, wyrażona w utworze, staje się bardziej wyrazista.Czas współczesny (utwór powstał w 1982r.) posiada bowiem wiele cech zapowiedzianych w biblijnych księgach „Apokalipsy”.131.Rozwiń i uzasadnij stwierdzenie Wisławy Szymborskiej: „Jest taki *wiat, nad którym los sprawuję niezależny” („Rado*ć pisania”).Wisława Szymborska była 16 - letnią dziewczyną, kiedy wybuchła wojna.Przeżyła jej koszmar, którego echa odzywały się w wielu późniejszych utworach.Do nich należy „Obóz głodowy pod Jasłem” - poetycka próba uzmysłowienia tego, co przeżywali więźniowie rosyjscy skazani przez hitlerowców na *mierć głodową.Metaforyka wiersza wyraża przerażające doznania: las - w wyobraźni więźniów - nadawałby się „do życia drewna, do picia spod kory”, ptak kojarzył się z „pożywnymi skrzydłami”.Podobnie wstrząsającym wierszem jest utwór o eksterminacji Żydów - „Jeszcze” [ Pobierz całość w formacie PDF ]