Jerzy Strzelczyk Zapomniane narody Europy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Robiąc bowiem stąd wypady, opanują najpierwPłonię, następnie Stargard i Lubekę, potem przekroczą Trawnę i do�staną w moc swą Racibórz i całą ziemię Połabian.Również ziemiaObodrzyców nie ujdzie ich rąk".Ocena sytuacji i niewesołych dla Słowian perspektyw była najzu�pełniej trafna.Trwała i wzmagała się, oczywiście ich kosztem, akcjakolonizacyjna.Helmold przedstawia ją, a raczej jej skutki, dość do�kładnie; większość Wagrii znalazła się w ręku przybyszów: Holzatów,Westfalczyków, Holendrów i Fryzów.Słowianom pozostawiono jedy�nie północno-wschodni skrawek Wagrii, wokół Stargardu i L�tjen-burga, czyniąc coś w rodzaju rezerwatu i obciążając Słowian w do�datku wysokim czynszem.Równocześnie postępowała wytrwała dzia�łalność organizacyjno-kościelna, choć na razie jej rezultaty były cią�gle skromne.Trudno się temu dziwić.Już Helmoldowi, który jako długoletnipleban w Bozowie - w okolicy czysto słowiańskiej - dobrze oriento�wał się w tych sprawach, nie było tajne, że możnym saskim bynaj�mniej nie zależało na nawracaniu Słowian, lecz na ich ujarzmieniu.W 1142 r.godność księcia saskiego otrzymał Henryk Lew z możne-go rodu Welfów.Miał się on w niedalekiej już przyszłości stać po�gromcą Obodrzyców i bodaj głównym promotorem panowania nie�mieckiego na słowiańskim Połabiu.Zaczął [on] panować nad całą ziemią słowiańską.Ilekroć bowiemzaczepili go Słowianie, gromił ich wojenną ręką.W rozmaitych zaśwyprawach, których dokonywał dotąd jako młodzieniec na Słowiańsz�czyznę, nie wspominano nigdy o chrystianizacji, lecz tylko o pienią�dzach.Nadal bowiem składali oni ofiary demonom, a nie Bogu i do�konywali łupieskich napadów na ziemię duńską.W 1149 r.arcybiskup hamburski uznał, że pora wskrzesić upadłew 1066 r.biskupstwa w kraju Obodrzyców.Po długich sporach kom�petencyjnych z księciem saskim istotnie biskupstwa powstały; Wicelinotrzymał stolicę stargardzką.Helmold przekazał ciekawy "obrazek"z wizytacji biskupiej, ilustrujący trudności akcji misyjnej nawet w sa�mym stołecznym Stargardzie:W dalszej drodze wizytował Stargard, gdzie niegdyś znajdowała sięsiedziba biskupia, i został przyjęty przez barbarzyńskich mieszkań�ców owej ziemi, których bogiem był Prowe.Kapłan zaś, który prze�wodził bałwochwalczemu ich kultowi, miał na imię Mike.A książętego kraju zwał się Rochel, pochodził on z rodu Kruta, a był najwięk�szym bałwochwalcą i rozbójnikiem.Zaczął więc biskup Boży kiero�wać barbarzyńców na drogę prawdy, którą jest Chrystus.Małowszakże Słowian przyjęło wiarę świętą.Nie kto inny, jak sam książę Przybysław nieco pózniej tak tłuma�czył następcy Wicelina - biskupowi Geroldowi - powody uporczy�wego trwania przez Słowian przy wierze ojców:W jaki sposób wejdziemy na tę drogę, uwikłani w takim ogromie zła?Byś mógł zrozumieć nasze utrapienie, wysłuchaj cierpliwie moich słów.Wasi książęta z taką surowością nas łupią, że z powodu danin i naj�twardszego poddaństwa lepsza nam jest śmierć nizli żywot.Oto tegoroku my, mieszkańcy tego maleńkiego skrawka kraju, zapłaciliśmy księ�ciu owe tysiąc grzywien, dalej hrabiemu tyleż set, a jeszcze nie wywią�zaliśmy się ze wszystkiego, lecz uciska się nas codziennie i krzywdzi ażdo całkowitego wyniszczenia.W jakiż więc sposób znajdziemy czas nanową religię, by budować kościoły i przyjmować chrzest, my, którymcodziennie grozi się usunięciem z ziemi? Gdyby chociaż była okolica,do której moglibyśmy zbiec! Oto gdy przechodzimy Trawnę, czeka nastam podobna klęska, gdy kierujemy się do rzeki Piany, spotyka nasona również.Cóż więc pozostaje nam innego, jak opuścić ziemię, udaćsię na morze i zamieszkać w głębinach? Czyż jest naszą winą, jeśli wy�pędzeni z ojczyzny siejemy niepokój na morzu i wymuszamy środki dożycia od Duńczyków i kupców żeglujących po morzach? Czyż nie jestto wina książąt, którzy nas popychają do tego?Na ten prawdziwy "krzyk rozpaczy" słowiańskiego władcy biskupnie miał innej rady, jak tylko przyjęcie chrztu."Są oni [książęta nie�mieccy] bowiem mniemania, że nie bardzo dopuszczają się prze�stępstw, gdy niszczą bałwany i tępią tych którzy są bez Boga".Przyby�sław na to odrzekł: "Dajcie nam prawa Sasów co do gruntów i świad�czeń, a chętnie zostaniemy chrześcijanami, będziemy budować kościołyi dawać dziesięciny".Cóż, kiedy tego właśnie Niemcy nie zamierzaliuczynić.Jako ciekawostkę, która jednak dobrze ilustruje mentalność reli�gijną ludów pogańskich, jakże odmienną od chrześcijańskiej, przyto�czymy propozycję Niklota, przedstawioną - zakładamy, że na serio -księciu Henrykowi Lwu: "Niech Bóg, który jest w niebiosach, będzietwoim Bogiem, ty zaś zostań bogiem naszym, a dosyć nam.Czcij tyjego, a my będziemy czcili ciebie"."Książę jednak przerwał mu te bluzniercze słowa" - dodaje Hel�mold.Poglądy chrześcijan i pogan były diametralnie różne; obie stro�ny nie tylko mówiły, ale także myślały w sposób - żeby użyć tego takmodnego dziś określenia - "niekompatybilny" [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

Podobne