§ Barbara Stanisławczyk Miłosne gry Marka Hłaski

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jego ksią\ki, odbieranejako wyraz buntu wobec rzeczywistości, były elektem nie jakiegoś manifestu politycznego,ale wra\liwości literackiej i bystrego spojrzenia, reporterskiego postrzegania rzeczywistości.Jak to równie\ zauwa\ył sam Giedroyc, to był tylko zbuntowany, skrzywdzony chłopiec.Na początku Hłasko próbował sprostać wizerunkowi, jaki mu stworzono naZachodzie.Tu\ po wydaniu "Cmentarzy" L`Exprcss przeprowadził wywiad z pisarzem,prezentując go następująco ; Dwudziestoletni Marek Hłasko jest w Polsce tak znany, jakFrancoise Sagan we Francji.Pokolenie powojenne rozpoznaje siebie i swoje problemy w jegoopowiadaniach i filmach, tak jak młodzi Amerykanie odnalezli się w powieściach �BeatGeneration�, a młodzi Anglicy w dziełach �angry young men�".A Hłasko wypowiadaobrazoburcze myśli: Jest absolutnie oczywiste, \e w krajach totalitarnych politycy i pisarzeznajdują się na przeciwległych biegunach (.).Według mnie intelektualiści, których tuspotykam, reagują na to, co się dzieje w tamtym świecie, wyłącznie z punktu widzeniawłasnej postawy moralnej, lecz nie posiadają tego strasznego, codziennego doświadczenia.Dlatego mam poczucie zupełnej niemo\ności powiedzenia im czegokolwiek.(.) Jeślipowiedziałbym, \e największym marzeniem robotnika jest upić się na dwie godziny, byzapomnieć się zupełnie - nie uwierzyliby.A jednak to prawda.Nieszczęściem człowieka\yjącego w kraju totalitarnym jest nie opuszczające go uczucie groteski i śmieszności samegosiebie, (.) zredukowanie marzeń, (.) zredukowanie pragnień, (.) niemo\ność reagowaniana świństwa widziane ka\dego dnia, na ka\dym kroku".Andrzej Bobkowski był wściekły na ten jego wywiad: Zgrywa pierwszorzędna, alezupełnie nie w moim smaku.Po co znowu te jakieś pieprzenia o obowiązku wobec Poooolskii poookolenia? Czy raz ktoś nie mógłby mieć tego otwarcie w d.- a tym bardziej on?Obłudne pieprzenie głodnych kawałków.Ta ojczyzniana obłuda nas zarzyna na ka\dymkroku.Po romantyzmie przyszła polska droga do socjalizmu i nas wykończy".W tym, co mówił, Hłasko nie był obłudny, tak jak nie był obłudny, pisząc w liście doOsieckiej, \e komunizm jest wiarą tragiczną, ale był i jest wiarą prawdziwych ludzi" i \enajszczęśliwszy był w Polsce, kiedy chodził w podartych portkach.Ale we własnym krajuokrzyknięto go zdrajcą, wyklęto go, z czym nie mógł się pogodzić.Józef Mackiewicz wytykałHłasce brak konsekwencji: Warszawska �Trybuna Ludu� wystąpiła z �oskar\eniem� Hłaski,\e włączył się do antykomunistycznej literatury.I na to ów laureat najnowszej europejskiejmody odpowiada z Pary\a z oburzeniem: �To jest oszczerstwo! To jest policyjnadenuncjacja!>>.I nie ma nikogo, kto by się tym oburzeniem zgorszył.A czy mogą sobiepaństwo wyobrazić, jak by zareagowano, gdyby ktoś pomówiony o �włączenie się doantyfaszystowskiej literatury>> odkrzyknął publicznie: �To oszczerstwo! Todenuncjacja!>>?".Hłasce trudno było wówczas, w Pary\u, opowiedzieć się jednoznacznie po którejśstronie, rezygnując z drugiej, bo jak pózniej napisał, w jednej połowie jest nie do \ycia, a wdrugiej nie do zniesienia".Skrajna bezkompromisowość, w ka\dej dziedzinie, była powodemjego wielu kłopotów i klęsk.Ka\dą ocenę sytuacji warunkowało zwykle jakieś ale." Atymczasem \ycie wymagało odpowiedzi: tak lub nie.Wydawało mu się więc, \e wybierazłoty środek, o czym pisał Agnieszce Osieckiej: Ja tu nic nie robię poza tym, \e napełniamtzw.obrzydzeniem wszystkich domowników - nie nale\ę bowiem do ludzi czynu i walki.Znalazłem sobie świetną formułę i klucz do \ycia: postanowiłem nic nie robić, aby nie miećpotem wyrzutów sumienia, \e w czymkolwiek uczestniczyłem.Voila".Czy miłosne perypetie z Sonią były więc ucieczką od tamtych trudnych wyborów?Miłością? Czy tylko ekscytującą zabawą, grą, jak w Brudnych czynach" - literackim lustrzerzeczywistych prze\yć Haski, gdzie dwóch rywali walczy o względy jednej kobiety.W \yciupadają równie teatralne słowa jak na kartach ksią\ki.Marek mówi Soni: Zabiję Harry'ego iwreszcie będziemy nale\eć do siebie".Obaj jego rywale, w \yciu i ksią\ce, giną.Harry wewłasnym samolocie, jego literacki sobowtór, Anderson, w sposób bardziej brutalny, bo z rąkkonkurenta.Nie musieli umierać, by został rozstrzygnięty miłosny spór.W momencie śmierciobaj byli ju\ dawno pokonani.Z dawnymi kochankami łączyły ich tylko sprawy zawodowe inie odwzajemnione uczucie.Harry na tyle pogodził się z pora\ką, \e został literackimagentem Hłaski.Latem 1958 roku zajmował jednak stałe miejsce u boku Soni.Razem byli naplanie filmowym, razem w hotelu i w podró\y.A Marek? Uciekał od wielkiego ciśnieniaspraw, problemów, decyzji.Nie mógł pisać.Bo co ma pisać? o czym ma pisać? \e w Pary\udu\o ludzi? \e tu ładnie? \e lazurowe niebo i palmy? \e turyści?".Czmychnął więc doNiemiec, gdzie był jego kumpel z Polski, Janek Rojewski6, i razem przepuszczali majątekodziedziczony przez niego po rodzicach.Zaniepokojony Jerzy Giedroyc pod koniec wrześniapisał do Andrzeja Bobkowskiego: Z Markiem nie jest dobrze.Rozrabia jak w Warszawie,pije strasznie, puszcza pieniądze etc.Teraz wyjechał do Włoch.Nie mam nawet jego adresu inie wiem, gdzie odsyłać jego korespondencję.Tu zaś le\ą nie podpisane kontrakty, listy etc.Ito przy narastającym powodzeniu w Stanach! W pazdzierniku mu się kończy paszport i bojęsię, \e najgłupiej wybierze �wolność� i w sumie nie pojedzie nawet do Stanów.W tej sytuacjinajrozsądniej by było, by wrócił.Wygaduje zresztą na Laffitte, jak mo\e.To zresztą mniejszaz tym, tylko szkoda chłopca [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

Podobne