polski matura sciaga2

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.I mo-że dlatego, że zna już dobrze życie, bo przeżył tak wiele, zdaje so-bie sprawę, iż należy cenić każdą chwilę, którą ono niesie.Powta-rza więc za swoim ulubionym poetą rzymskim Horacym, że naj-chętniej przebywa z tymi, którzy umieją właściwie wykorzystać czas - chwilę.Spojrzenie na życie zawarte w tej fraszce ma więc wyraźnie subiektywny charakter.Poeta-humanista cieszy się z niego, potrafi je cenić i odpowiednio opisać.Fraszka O doktorze Hiszpanie opowiada o tym, jak Jan Kocha-nowski - dworzanin królewski - zabawiał się z kolegami, pijąc wi-no i weseląc do woli.Krytykuje w niej poeta nadmierne pijaństwo, ale jednocześnie pochwala godziwą rozrywkę, która, według nie-go, należała się również ludziom poważnym i uczonym.Również większość fraszek miłosnych powstała na dworze królewskim, kiedy poeta, jeszcze młody, miał czas i energię na przeżywanie miłosnych zgryzot.Dowiadujemy się z nich, jak przeżywał sukcesy i porażki miłosne poeta-humanista XVI wieku.Część fraszek powstaje już później w okresie czarnoleskim.Opo-wiadają one o życiu Jana Kochanowskiego w domowych piele-szach, kiedy założył rodzinę i cieszył się z jej posiadania.We fraszce Na dom w Czarnolesie prosi Boga, do którego czę-sto zwracał się jako człowiek głęboko wierzący, nie o bogactwa i zaszczyty, ale skromne i dostatnie życie w swej rodzinnej posiad-łości.Chciałby się w niej bowiem zestarzeć i do późnych lat cie-szyć czystym sumieniem i życzliwością ludzką.We fraszce Na lipę opisuje starą lipę czarnoleską, pod którą spędzał wiele wolnych chwil, odpoczywając i tworząc.Bardzo wiele fraszek poświęcił poeta swojej twórczości.W jednej z nich zwraca się do Muz - opiekunek sztuki - z prośbą o obdarzenie go talentem.Jako prawdziwy humanista, pragnie bowiem, aby jego rymy nie zginęły z nim razem, ale przynosiły mu sławę jeszcze po śmierci.Również w pieśniach odnajdziemy wiele wątków autobiogra-ficznych, które sporo mówią o życiu poety.Wyraźnie autobiografi-czny charakter ma cykl Trenów Jana Kochanowskiego, w których opisał on historię choroby i śmierci swojej ukochanej córki Urszul-ki.Przedstawia w nich poeta przeżycia ojca po śmierci dziecka, załamanie psychiczne, które doprowadza nawet do zwątpienia w wiarę i zbawienie.Uświadomienie sobie jednak, że dziecko już nie cierpi, ale jest szczęśliwe w niebie, powoduje uspokojenie się poety i pogodzenie z tą straszną tragedią.Dom rodzinny pusty i smutny - oto jak ukazał nam rzeczywistość poeta przez pryzmat tragedii, którą przeżył.Okres baroku - wiek XVII obfitował w ciągłe wojny i utarczki rycerskie.Dlatego w okresie tym powstało wiele dariuszy i pamięt-ników, pisanych często przez szlachtę, która niewiele wspólnego miała z pisarstwem.Niewątpliwie najlepszymi okazały się, wydane dopiero w XIX wieku, Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska.Nie był on szlachcicem szczególnie wykształconym - nauki pobierał bo-wiem w kolegium jezuickim w Rawie.W swych Pamiętnikach, które spisał na stare lata, opisywał w sposób barwny, jak walczył jako żołnierz pod dowództwem Czarnieckiego przeciw Szwedom i Ra-koczemu.Przedstawił również wyprawę do Danii i wojnę przeciw Moskwie.Po latach osiedlił się u siebie na wsi, ożenił i dla potom-nych w Pamiętnikach przedstawił dzieje swego bujnego żywota.Pamiętniki, choć nie mają wartości historycznej, są jednak kopalnią wiedzy o epoce baroku - życiu szlachty w XVII wieku, jej obycza-jach i języku.Świat i jego problemy przedstawione w Pamiętnikach są subiektywne, przedstawia je bowiem i opisuje szlachcic-Sar-mata, który ma poglądy zdecydowanie konserwatywne.Epoka romantyzmu wręcz gustowała w utworach autobiogra-ficznych, w których autor ukazywał świat przefiltrowany przez wła-sne przeżycia.A wiemy, jak wielkimi indywidualistami byli roman-tycy.Wyraźnie taki właśnie charakter ma dramat romantyczny Adama Mickiewicza, który powstał w Wilnie w 1823 roku - II i IV część Dziadów.Zwłaszcza część IV jest liryczną spowiedzią poety, dotyczącą historii jego uczucia do Maryli Wereszczakówny i tragi-cznego końca tej miłości - kiedy jego ukochana wyszła za mąż za bogatego ziemianina W.Putkamera.Z utworu przebija żal do ko-biety, która dla bogactwa i stabilizacji życiowej wyrzekła się miło-ści.Gustaw to sam Adam Mickiewicz, który „umarł dla świata”, i po stracie ukochanej kobiety błąka się samotnie po świecie.Wie-my z życiorysu Mickiewicza, że on również po wyjściu za mąż Ma-ryli myślał o samobójstwie.Kobieta-mężatka, szukająca w noc zaduszną na cmentarzu duszy byłego kochanka - to Maryla.W Rosji na wygnaniu powstaje utwór, który jest pamiętnikiem lirycznym poety-romantyka z podróży po Krymie.W Sonetach krymskich opisuje Mickiewicz to, co widział i przeżywał podczas swej wędrówki, a także niekończącą się tęsknotę za Polską - Litwą.III część Dziadów, która powstała po upadku powstania listo-padowego w Dreźnie w 1832 roku, to utwór-dokument.Przedsta-wił w nim poeta historię procesu Filomatów i Filaretów z roku 1823, ich zsyłkę na Sybir, gdzie pomarli z zimna i głodu i skąd nigdy nie powrócili do kraju.Sam Mickiewicz został wówczas wraz z innymi aresztowany.W utworze występuje on jako Gustaw, który dojrzewa i staje się Konradem, poświęcającym życie walce o sprawę naro-dową.Postacie oprawców - Rosjan i Polaków - są również w dra-macie autentyczne.Są to senator Nowosilcow, doktor Becú, ojczym J.Słowackiego, i doktor Wacław Pelikan - profesorowie Uniwersy-tetu Wileńskiego.Poeta przedstawił część swego życia, swej młodości, kiedy wraz z kolegami, aresztowany bez podstaw, cierpiał maltretowany przez zaborców, ale i zarazem dojrzewał politycznie.Idea podpo-rządkowania życia osobistego sprawie narodowej - oto subiektyw-ne widzenie tych problemów przez poetę.Pan Tadeusz - największa epopeja polska, zawiera również akcenty autobiograficzne.Zwracając się w Inwokacji z modlitwą do Matki Bożej, poeta przypomina sobie chorobę z okresu dzieciń-stwa i to, że zrozpaczona matka ofiarowała go pod Jej opiekę.W Epilogu opowiada o przyczynach powstania utworu: o sporach emigracyjnych w Paryżu i chęci przeniesienia się, chociaż w wyo-braźni, do kraju dzieciństwa - Litwy [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

Podobne