[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Widzisz, że wielu trzeba mieczyi dużej mądrości, żeby przywrócić ustrój państwowy do dawnegostanu.Co zaś do namiestników prowincji  czy mam uważać zaprokonsulów, za namiestników tych, którzy sądzą, że senat i Anto-ninus powierzył im prowincje po to, by żyli w zbytku i bogacili się?Słyszałeś, że naczelnik pretorianów naszego filozofa trzy dni przedtym, zanim objął ten urząd, był biedny jak żebrak, a potem naglesię wzbogacił.Skąd, pytam, jeśli nie z wnętrzności państwa i z bo-gactw mieszkańców prowincji? Niech będą bogaci! Niech będą za-możni! Napełnią skarb publiczny.Oby tylko bogowie sprzyjali do-brej części obywateli, oby zwolennicy Kasjusza przywrócili władzępaństwu".List ten dowodzi, jak surowy i niebezpieczny byłby Awi-diusz Kasjusz, gdyby był został cesarzem.Eliusz LampridiuszKOMMODUS ANTONINUS161 r. 192 r.Imperator Caesar Lucius Aelius Aurelius Commodus AugustusO rodzicach Kommodusa Antonina dostatecznie dużo powiedzianow biografii Marka Antonina.Sam Kommodus wraz z bratem bliz
nia-1kiem Antoninem urodził się w pobliżu Lanuwium w przeddzień2kalend wrześniowych , kiedy ojciec jego i stryj byli konsulami; tamteż, jak mówią, urodził się jego dziadek ze strony matki.Faustynie,gdy jeszcze Kommodusa i jego brata nosiła w łonie, śniło się, że ro-dzi dwa węże, lecz jeden z nich był groz
niejszy niż drugi.Kiedy zaśjuż Kommodusa i Antonina na świat wydała, Antoninus, któremuastrologowie na podstawie biegu gwiazd przepowiedzieli, że dorównaKommodusowi, zmarł w wieku lat czterech.Po jego śmierci Marekstarał się dać Kommodusowi wykształcenie zgodne z jego własnąnauką i z naukami wielkich i wybitnych mężów.Jego nauczycielemliteratury greckiej był Onezykrates, łacińskiej  Kapella Antystiusz,wymowy uczył go Atejusz Sanktus.Nie pomogli mu jednak mistrzo-wie tylu dyscyplin.Tak wielkie znaczenie ma albo siła charakteru,albo wpływ tych, których utrzymuje się na dworze cesarskim jakoopiekunów.Od najwcześniejszego bowiem dzieciństwa był Kommo-dus odrażający, nikczemny, okrutny, rozpustny, nieprzyzwoity w wy-rażeniach i nierządny.Był także mistrzem w tym, co nie przystoigodności cesarza: rozbijał puchary, tańczył, śpiewał, gwizdał, wreszciedoskonale naśladował błazna i gladiatora.Zapowiedz
okrucieństwa3dal pod Centumceliae , mając dwanaście lat, kiedy przypadkiem wy-kąpał się w zbyt gorącej wodzie; kazał bowiem łaziebnego wrzucićdo pieca.Wtedy guwerner, któremu polecono to wykonać, spaliłw piecu skórę barana, aby zapach spalenizny wzbudził w nim prze-konanie, że kara została wykonana.Tytuł Cezara uzyskał jeszcze jako chłopiecwraz z bratem swoim Werusem.W wieku czternastulat powołano go do kolegium kapłanów.Gdy włożył togę męską, został wybrany na jednego z przywódcówmłodzieży zwanej trossuli4.Kiedy nosił jeszcze togę dziecinną,5obdarzył lud i sam przewodniczył w bazylice Trajana.Togę męskąwłożył siódmego lipca, tj.w dniu, w którym Romulus zniknął z zie-mi; wtedy też Kasjusz sprzeniewierzył się Markowi.Oddany podopiekę żołnierzy wyruszył Kommodus razem z ojcem do Syriii Egiptu i razem z nimi powrócił do Rzymu.Następnie, po uchy-leniu w stosunku doń prawa określającego kolejność urzędów, zo-stał konsulem i razem z ojcem otrzymał tytuł imperatora w dniudwudziestego siódmego listopada za konsulatu Poliona i Apra6;triumf odbył razem z ojcem.Także to bowiem uchwalili senatorowie.Razem z ojcem wyruszył na wojnę z Germanami.Spośród przydzielo-nych mu opiekunów nie mógł znieść szlachetniejszych, zatrzymałwszystkich najgorszych, a za oddalonymi tęsknił w sposób aż choro-bliwy.Kiedy dzięki łagodności ojca zwrócono mu ich, urządził na sta-łe w pałacu na Palatynie garkuchnie i karczmy i nie miał względu anina wstyd, ani na wydatki.W domu uprawiał grę w kości.Groma-dził co ładniejsze kobiety, jako opłacone nałożnice na wzór domupublicznego, by znieważać ich skromność.Naśladował przekupniówobjeżdżających targi.Nabył dla siebie konia do rydwanu [ Pobierz całość w formacie PDF ]