[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ale głów-ny kierunek  to podział dużych przedsiębiorstw, stworzenie konkurującychzakładów.Dawniej uważaliśmy, że stworzenie gigantów przemysłowych to jest szczyt sukcesu.Ale okazało się, że jest to jedna z przyczyn tamu-jących szybki postęp naukowo-techniczny.To jest praca na długie lata.Odrazu, za jednym zamachem sprawy się nie naprawi, trzeba etapami.Alewpaść w nadmierną decentralizację też jest niebezpiecznie.Chyba do tegoskłanialiście na pierwszym etapie waszej reformy.Niedawno była u nas córka Deng Xiaopinga.Zaprosiliśmy ją podczaspobytu w Pekinie.Mówiła, że teraz w Chinach starają się jakoś poprawićnadmierną decentralizację w gospodarce.Wyszło tak, że wszyscy zagarnęliteren, a państwo jako całość, centrum, zostało gołe.To też doświadczeniei nie należy go chyba ignorować.T[adeusz] Mazowiecki.Drugie niebezpieczeństwo, jakie nam grozi, toniecierpliwość narodu, szczególnie teraz, kiedy wydajemy twardą walkęinflacji.To jest wielki problem.Dzisiaj w rozmowie z przewodniczącymRady Ministrów N[ikołajem] Ryżkowem omówiliśmy szereg poważnychproblemów gospodarczych.Prosimy o utrzymanie na poprzednim poziomiedostaw surowców paliwowo-energetycznych.Ale jeżeli mówić otwarcie,potrzebujemy ich choćby o kilka procent więcej, niż mamy teraz.Dotyczyto szczególnie ropy, gazu i bawełny.M[ichaił] S[iergiejewicz] Gorbaczow.Tak, to wszystko są bardzo trudnesprawy.Ale zmiany rządu w Polsce nie będziemy traktować jako podstawydo odmowy wykonania swoich zobowiązań, chociaż, muszę to powiedzieć,mamy skomplikowaną sytuację.Dopiero co N[ikołaj] Ryżkow powiedziałmi, że Rada Ministrów rozpatrzy przedstawione przez was problemy.Jak tosię mówi: w czym możemy, w tym pomożemy.Ale i my, i wy powinniśmygruntownie popracować nad oszczędnością surowców.Zachód zrobił wielew tym zakresie w latach siedemdziesiątych.Wdrożono technologie nowejgeneracji.Jesteśmy opóz
nieni w tym prawie o rząd wielkości.Jesteśmychyba nawet w różnych epokach technologicznych.Na jednostkę produkcjiwychodzi u nas półtora dwa razy więcej energii, surowców, materiałówniż na Zachodzie.Co prawda Zachód osiągnął to nie tylko z powodu skokunaukowo-technicznego, ale również dlatego, że pozbawił pracy dziesiątkimilionów ludzi.Teraz intensywnie pracujemy nad problemami ekonomicznymi.Jest toabsolutnie konieczne.Ale jest też potrzebna potężna stymulacja postępu442naukowo-technicznego.Na razie nie rozpoczęliśmy tych spraw.Gdybyśmymieli w pełni nowoczesny poziom oszczędności surowców, to byłoby nam,oczywiście, łatwiej odpowiedzieć na wasze prośby.Ale wtedy nie prosili-byście o tyle.Musimy razem serio popracować nad tym problemem.Poten-cjał naukowy mamy i my, i wy.[& ]Zgadzamy się na kontynuowanie rozpoczętej pracy i nie chcielibyśmy,żeby ze strony polskiej powstawały jakieś podejrzenia w związku z tym.T[adeusz] Mazowiecki.Nie mamy podejrzeń.Możliwe, że u was sy-tuacja jeszcze do tego nie dojrzała.Ale możemy działać wspólnie w tymkierunku i zatroszczyć się, żeby nie było reakcji antyradzieckich.Przestójw tej pracy właśnie daje grunt do antyradzieckości.Chociaż odruchy anty-radzieckie są w Polsce marginalne.Rozmawiałem z naszymi historykami.Mówią, że na ten temat powie-dzieli już wszystko, co mogli, i nie ma już czego dalej badać.Wszystko jestjasne.Należy podejmować decyzję polityczną, milczenie w sferze politycz-nej trwa już zbyt długo.M[ichaił] S[iergiejewicz] Gorbaczow.Dojrzeliśmy do uznania faktów.Ale z Katyniem jest taka sama sytuacja jak z tajnymi protokołami do umów1939 r.Podeszliśmy do pewnej granicy, kiedy logika podpowiada okreś-lony wniosek.Ale dokumentów na razie nikt nie widział i dlatego ja niemogę podpisać takiej decyzji.Kohl również nie przedstawił mi orygina-łów tajnych załączników1, które mi początkowo obiecał, ale póz
niej też niezdołał ich odnalez
ć.Dlatego oficjalne wystąpienie w tej sprawie napotykatrudności.Podobna sytuacja jest z Katyniem.Po prośbie W[ojciecha] Jaru-zelskiego poleciłem znalezienie dokumentów o Katyniu, ale na razie nicze-go nie znaleziono.Chociaż wiele innych dokumentów jest odnajdywanych.I w odpowiednich organach nie ma już ludzi, którzy mogliby to wiedzieć.Mówią, że w Katyniu pochowano również ogromną liczbę naszych ludzi.I na nas spoczywa moralna odpowiedzialność doprowadzenia tej sprawydo końca.W każdym razie przyjmuję waszą prośbę.Będziemy kontynuo-wać pracę.Należy pomyśleć, co można jeszcze zrobić, nie odkładając tejsprawy.[& ]1Chodzi o tajny protokół dodatkowy do paktu Ribbentrop-Mołotow z 23 VIII 1939 r.o podzialeEuropy Z
rodkowej między III Rzeszę i ZSRR.443T[adeusz] Mazowiecki.Zupełnie zrozumiałe, że wszyscy są ostrożni.Nikt nie przewidział tak szybkiego rozwoju wypadków.M[ichaił] S[iergiejewicz] Gorbaczow.Taki rozwój sytuacji możnabyło przewidzieć.W NRD były poważne problemy.I uprzedzaliśmy, żenie można zamykać na nie oczu.Konieczne było odpowiednio wczesnewykazanie się inicjatywą.I wtedy, niestety, nie zostało to zrobione.Wspominam rozwój sytuacji w Polsce na początku lat osiemdziesią-tych.Dobrze, że nie wprowadziliśmy wtedy swoich wojsk.Poróżniłoby tona zawsze nasze narody.Dobrze, że na arenie politycznej pojawił się takilider polityczny jak W[ojciech] Jaruzelski z jego przywiązaniem do ideizgody narodowej.T[adeusz] Mazowiecki.Chciałbym poruszyć sprawę czekającego panaspotkania z Bushem.M[ichaił] S[iergiejewicz] Gorbaczow.Droga do Malty2 była nieprosta.Wymienialiśmy się listami dwa miesiące, zanim dogadaliśmy się w sprawieMalty.Bush zapraszał do USA, ale nie uznałem za celowe jechać tam teraz.Jednocześnie mamy wspólny pogląd na to, że ważne jest niedopuszczeniedo pogorszenia międzynarodowego klimatu politycznego, a tu wiele zależyod stosunków między ZSRR i USA.Jakie problemy, według was, należa-łoby poruszyć z Bushem?T[adeusz] Mazowiecki.Temat podstawowy to rozbrojenie.Myślę, żema on wielkie znaczenie i dla Polski, i dla ZSRR, także ze względów eko-nomicznych.[& ]M[ichaił] S[iergiejewicz] Gorbaczow.Nasza polityka powinna zapew-niać rozwiązywanie skomplikowanych zadań międzynarodowych.Jakkol-wiek trudne byłyby problemy w Europie Wschodniej, jesteśmy zobowiąza-ni zachować proces ogólnoeuropejski.W tym celu wszyscy jego uczestnicypowinni wykazywać bardzo dojrzałą postawę.Powinniśmy się zmieniać nie tylko my, ale i wy.Niestety, nie wszyscyi nie zawsze uświadamiają to sobie.Oto moja dawna partnerka w spra-wach międzynarodowych, pani Thatcher, znowu niedawno oceniła proce-sy w Europie Wschodniej jako  krach socjalizmu.To, mówiąc wprost,nie jest przełomem w myśleniu.Socjalizm się odnawia.Jeszcze zobaczy-my odnowiony socjalizm.I nie można wjechać w %%I wiek na starych2Michaił Gorbaczow spotkał się z George em Bushem na Malcie w dniach 2 3 XII 1989 r [ Pobierz całość w formacie PDF ]