[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Model wymiany ( Strom )Skupia się na mechanizmie wymiany między aktywistami partyjnymi, szukającymi takich sposobów kontroli partii, które zapewniają im, iż obietnice przywódców zostaną zrealizowane, a przywódcami, którzy z kolei chcą mieć pewność, że aktywiści rzeczywiście zrobią to, co jest nie zbędne do zapewnienia im głosów wyborców.Umożliwienie członkom partii odgrywania aktywnej roli w procesie podejmowania decyzji wymaga rozszerzenia wewnątrzpartyjnej demokracji, co oznacza przekazanie władzy uchwałodawczej przez elity partyjne zjazdowi, konferencji partyjnej.Ograniczenie rekrutacji na stanowiska partyjne do aktywnych członków oznacza zapewnienie tej grupie monopolu na awans wewnątrzpartyjny.Model rozwojowyWynika z potrzeby dostosowania się do zachodzących zmian społecznych.Przykładem takiego problemu może być potrzeba zapewnienia przez kierownictwo partyjne względnej godności, czy to pod względem cech społecznych czy politycznych, pomiędzy bazą członkowską partii a potencjalnym elektoratem.Inna ważna cecha modeli rozwojowych to tendencja wyjaśnienia zmian organizacyjnych kontekstem historycznym.tzn rozwój ekonomiczny, społeczny i polityczny to kluczowe determinanty organizacyjnych modeli aktywności partii i ich zmian.Model partii masowejDuverger opisuje partię masową, wielooddziałową jako partię dla której charakterystyczny jest jednostronny, oddolny system kontroli i reprezentacji, w którym przywódcy partyjni są wyłaniani przez członków i znajdują się pod ich kontrolą.Głównym celem partii masowej jest rekrutacja i socjalizacja członków w skali masowej.Model partii masowej ma zastosowanie w silnie spolaryzowanym społeczeństwie.Wewnątrz partyjna arena partii masowej to rozbudowane członkostwo w sekcjach branżowych i oddziałach terenowych, przewaga składnika pozaparlamentowego.Przejawem tendencji oligarchicznych w partiach masowych są: wyłonienie się politycznego i administracyjnego kierownictwa partii i jego utrwalenia się, powstanie biurokracji partyjnej, centralizacja władzy.Wyborczy model partiiMożna wyróżnić dwa kluczowe elementy historycznego rozwoju obecnie istniejących organizacji partyjnych:lPartie niewyborcze - powstały jako ruchy klasy robotniczej w XIX w, często jako związki zawodowellPartie wyborcze - partie, w których funkcja wyborcza dominowałalJak tylko strukturalizacja głosowania zdominuje aktywność partii to wpływa na wszystkie strefy działania organizacyjnego - podporządkowanie się wymogom walki wyborczej.Władza szeregowych członków partii jest ograniczona, głównie za sprawą presji na uniknięcie niespójności między stanowiskiem partii, a próbami przywództwa partyjnego do dostosowania się do preferencji wyborców.Model partii masowej integracji (catch-all-party)Rosnący standard życia, powstanie nowej klasy średniej, rozwój środków masowego przekazu, to wszystko spowodowało powstanie nowego modelu partii - partii masowej integracji.W sferze relacji wewnątrzorganizacyjnch stworzenie partii masowej integracji zakłada dwa procesy:lUmocnienie się grupy ścisłego kierownictwallDegradacja roli indywidualnego członka w tworzeniu jej programulPartie masowej integracji adaptują się do płynności elektoratu przez dostosowanie się do dominujących wśród wyborców preferencji politycznej.Nowy model partii jest konsekwencją zjawiska konkurencji.Potrzeba odwoływania się do szerokiego przekroju społeczeństwa oznacza, że partie muszą rozwodnić swój apel ideologiczny.Model kartelowej partiiPowstaniu tego modelu, który znacząco wiąże partie z państwem sprzyjała cała różnorodność procesów rozwoju społecznego, kulturowego i politycznego [ Pobierz całość w formacie PDF ]