[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Chrześcijaństwo, chociaż dostarczyło motywów podboju, wprowadziło również ograniczenia.Dla wielu konkwistadorów i kolonizatorów zajęcie ziem i zniewolenie tubylców byłoby znaczniełatwiejsze, gdyby wszyscy oni pozostali poganami.Z chwilą gdy otrzymali chrzest i stali się braćmiw Jezusie Chrystusie, byli zarazem podmiotami prawa, zdolnymi przeciwstawić się w imię wiaryniemoralnym lub niesprawiedliwym rozkazom; utwierdzał ich w tym kler, który często brał ichstronę.To samo zjawisko wystąpiło póz
niej na terytoriach zajętych przez Francję w Afryce:zarządcy często hamowali ewangelizację, wiedzieli bowiem, że tubylcy nie będą tak posłuszni, gdyzostaną chrześcijanami.Pytania1.Czy kolonizacja jest niemoralna?2.Czy misjonarze mogliby się z góry zdystansować wobec kolonizatorów?3.Czy masowe chrzty są zawsze czymś podejrzanym?20757.Przygoda misjonarskaFakty i daty1507-1546 - rządy chrześcijańskiego króla tubylczego w Kongo.1524 - przybycie pierwszych franciszkanów do Nowej Hiszpanii.1537 - bulla Pawła III Altitudo concilliu stwierdzająca, że Indianie są takimi ludz
mi jakinni, mogą więc otrzymywać chrzest.1542-1551 - wyprawa misyjna św.Franciszka Ksawerego do Indii na Molukki i doJaponii.XVI wiek - większość zakonów zakłada misje na obszarach zdobytych i jeszcze niezdobytych.1610 - pierwsze redukcje w Paragwaju.1622 - utworzenie Kongregacji Rozkrzewiania Wiary.1768 - usunięcie jezuitów z Nowej Hiszpanii.BibliografiaL.J.Luzbetak, Kościół a kultury, Warszawa 1972.F.A.Plattner, Gdy Europa szukała Azji, Kraków 1975.WydarzenieRównolegle z objęciem władzy przez administrację europejską i eksploatacją zasobówlokalnych na terenach podbitych rozpoczynają działalność misje religijne, wypełniające żądanienałożone im przez władców europejskich: nawracania ludzi nie znających wiary chrześcijańskiej.W niektórych przypadkach misje wyprzedzają kolonizację: są to zakonnicy, którzy udają się,by odkrywać nowe ziemie, jak na przykład jezuici na wielkich równinach północnoamerykańskich,o.Matteo Ricci, który dociera do Chin przed Europejczykami, franciszkanie w Kalifornii.Dlaowych franciszkanów, dominikanów, augustianów, jezuitów, sulpicjan, rekolektan zadanie jesttrudne: na nich skupia się reakcja na brutalny podbój, zwłaszcza w Ameryce A
acińskiej(zamordowanie Jana do Garces) bądz
lęk (zamordowanie Jana de Britto przez Indian).Niekiedy sąjednak przyjmowani z sympatią: ich pokojowa postawa i skromny strój pociągają tubylców.208Po początkowym entuzjazmie, który wyraża się w niezwykle szybkim udzielaniusakramentów po ogólnym wprowadzeniu w zasady wiary (św.Franciszek Ksawery chrzcił setkami;w Tlatelolco utworzone zostało kolegium dla kształcenia kleru tubylczego), następuje okreswiększej roztropności: chociaż zewnętrzne oznaki pogaństwa wydają się zniszczone, wierzeniapogańskie są jednak trwale zakorzenione i częściej mamy do czynienia z zastąpieniem jednej wiaryprzez inną niż z autentycznym zrozumieniem chrześcijaństwa.Poza tym pod wpływem Las Casasazaleca się zakonnikom większą łagodność i podejście pedagogiczne w głoszeniu wiary.W końcu -jest tak w przypadku Indii i Chin  misjonarze stają w obliczu religii, mających solidne podstawyteologiczne; nie ma zatem mowy o ich natychmiastowym wyeliminowaniu.Ewangelizatorzystarają się więc o stopniowe doprowadzanie ludzi do wiary, tak by uniknąć fałszywegosynkretyzmu.Opowiadają się również za pogłębioną znajomością kultur, z którymi się spotykają(nauka tubylczego języka, zbieranie dokumentacji dotyczących danej cywilizacji).Niezwykleciekawym przykładem jest działalność misyjna o.Roberto Nobili na Dalekim Wschodzie: pragnącdotrzeć do braminów, sam stał się jednym z nich: przyniosło to pewne rezultaty, ryzyko jednakbyło wielkie.Niekiedy kler europejski decyduje się na radykalne rozwiązanie: systematyczneodcinanie tubylców od kontaktu z Europejczykami.Niedawna przeszłość, związana z obecnościąeuropejską, zwłaszcza w obu Amerykach, zbyt silnie naznaczona była bowiem aktami gwałtu, nietylko na skutek zawłaszczania dóbr, lecz także podczas religijnych starć (masakra Indian porzuceniu przez wodza Inków Atahualpę Biblii, którą wręczyli mu Pizarro i dominikanin Valverde).Przeciwstawiając się woli europeizowania tubylców, wyrażanej przez metropolie, misjonarzezakładają nowe osady lub osiedlają się przy wspólnotach już istniejących, zapewniając opiekę iwychowanie neofitom.Wychowanie to obejmuje wszystkie dziedziny: naukę uprawy roli irzemiosła, wprowadzenie do wiary chrześcijańskiej, najczęściej w języku tubylców; są to słynneredukcje paragwajskie i kanadyjskie, pueblos-hospitales w Nowej Hiszpanii, zakładane przezbiskupa Vasco de Quiroga, czy brazylijskie aldeas.O co tu chodzi?Katolicyzm jest misyjnyRozwój ewangelizacji w początkach XVI wieku jest wynikiem prawdziwego cudu.Nic niepozwalało przypuszczać, że świat chrześcijański, osłabiony wewnętrznymi kryzysami i niebawemrozdarty przez reformację, znajdzie w sobie dość duchowego dynamizmu, by eksportować swąwiarę, a mieszkańcom Ameryki oraz Dalekiego Wschodu ukazać chrześcijaństwo godnenaśladowania i zdolne zapuścić korzenie.A jednak tak się stało: w chwili, gdy Europa dyskutuje na209temat łaski i przeznaczenia, misjonarze katoliccy dają konkretne dowody, że wiarę możnaprzekazywać poganom w najlepszej intencji i że wszyscy ludzie są powołani do zbawienia.Ludzie renesansu, którzy wylądowali w Ameryce, musieli dokonać aktu wiary, równietrudnego jak my, gdyby jutro przyszło nam spotkać się z ludz
mi z Marsa.Należało przyznać, żeowi tubylcy, nie mający do tej pory żadnych kontaktów z pozostałą częścią ludzkości, są włączenido tej samej historii zbawienia i że ich także dotyczy grzech Adama oraz zbawienie w JezusieChrystusie.Najbardziej zastanawiające jest jednak to, że religia o tak wyraz
nym obliczu intelektualnym iduchowym, jakim było chrześcijaństwo misjonarzy katolickich w XVI wieku, potrafiła tak dobrzesię zaaklimatyzować i rozbudzić często oryginalne i głębokie życie chrześcijańskie.Ewangelizacja jest bardziej sprawą wiary niż techniki.Przykład takich świętych jakFranciszek Ksawery jest zaraz
liwy.Nikt nie przeciwstawia się ludziom, którzy są głosicielamiżycia w świecie.Pytania1.Dlaczego protestantyzm nie był misyjny aż do XIX wieku?2.Czy ewangelizacja tam tylko odniosła sukces, gdzie nie napotkała żadnej spójnej myślireligijnej?21058.Chrześcijaństwo a niewolnictwoFakty i daty1502-1512 - Izabela Katolicka, a póz
niej Ferdynand, zezwalają na branie w niewolęwyłącznie kanibalów; jest to subtelne rozróżnienie, które w rzeczywistości umożliwiawprowadzenie niewolnictwa w Ameryce [ Pobierz całość w formacie PDF ]