[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Podstawy cywilno - prawne odpowiedzialności Państwa z powodu niesłusznego skazania (ryzyko - wina - kontrakt)Porównanie art.552 z normami kodeksu cywilnego wskazuje, że odpowiedzialność państwa z tytułów określonych w k.p.k.oparta jest na zasadzie ryzyka, zatem zbędne jest udowadnianie winy konkretnemu funkcjonariuszowi, wystarcza więc samo stwierdzenie zaistnienia faktu będącego podstawą do odszkodowania.Jednakże w razie przyznania odszkodowania Skarb Państwa ma roszczenie zwrotne (regres) do osób, które swoim bezprawnym działaniem spowodowały niesłuszne skazanie.W świetle kodeksu cywilnego Skarb Państwa odpowiada za szkodę wyrządzoną przez funkcjonariuszy państwowych na zasadach określonych w art.417 - 420 K.C.48.Wyłączenie odszkodowania z przyczyn art.553 i 555Roszczenie o odszkodowanie lub zadośćuczynienie nie przysługuje temu, kto w zamiarze wprowadzenia w błąd sądu lub organu ścigania złożył fałszywe zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub fałszywe wyjaśnienie i spowodował tym niekorzystne dla siebie orzeczenie.Roszczenia te przedawniają się po upływie roku od daty uprawomocnienia się orzeczenia dającego podstawę do odszkodowania i zadośćuczynienia49.Dwie drogi procedury ułaskawieniowejKodeks przewiduje dwa rodzaje postępowania ułaskawieniowego: 1 na podstawie prośby o łaskę 2 z urzędu.Prośbę o ułaskawienie przedstawia się sądowi, który wydał wyrok w I instancji.Jeśli złożono ją w innym organie należy ją przekazać do sądu I instancji.Sąd I instancji powinien rozpoznać prośbę o ułaskawienie w ciągu 2 miesięcy od daty jej otrzymania.Sąd ten pozostawia ją bez rozpoznania jeżeli wniosła ją osoba nieuprawniona lub jeśli jest niedopuszczalna z mocy ustawy.Sąd rozpoznaje ja w takim samym składzie, w jakim orzekał, z tym że jeżeli orzekano jednoosobowo, prośbę rozpoznaje się w składzie dwóch sędziów i dwóch ławników.Obecny kodeks wymaga aby sąd wydał opinię pozytywną lub negatywną odnośnie do tej prośby.W razie opinii pozytywnej sad przekazuje sprawę dalej, przy negatywnej może dojść do wydania postanowienia o pozostawieniu prośby bez dalszego biegu.Na to postanowienie nie służy zażalenie.W razie pozostawienia prośby bez dalszego biegu, ponowna prośba, złożona przed upływem roku od negatywnego załatwienia poprzedniej prośby, może być przez sąd pozostawiona bez rozpoznania.Złożenie prośby o ułaskawienie nie wstrzymuje wykonania prawomocnego orzeczenia.Uznając jednak, że szczególne względy przemawiają za ułaskawieniem, sąd wydający opinię, a także Prokurator Generalny, mogą wstrzymać wykonanie kary lub zarządzić przerwę w jej wykonaniu do czasu ukończenia postępowania o ułaskawienie.Postępowanie o ułaskawienie z urzędu wszcząć może Prokurator Generalny z własnej inicjatywy albo wszcząć je na żądanie Prezydenta.W takim przypadku Prokurator może żądać przedstawienia sobie akt sprawy z opiniami sądów albo przedstawić te akta Prezydentowi bez zasięgania opinii sądów.Na żądanie Prezydenta Prokurator jest też zobowiązany przedstawić mu akta każdej sprawy w celu skorzystania z prawa łaski, bez zasięgania jakichkolwiek opinii.50 Czynności dokonywane przez sąd w postępowaniu przygotowawczym.Udział sadu w postępowaniu przygotowawczym unormowany jest w rozdziale 38 oraz poszczególnych przepisach zamieszczonych w innych rozdziałach.Wykluczono z nowego kodeksu instytucje śledztwa sądowego ( śledztwa prowadzonego bezpośrednio przez sąd lub sędziego śledczego) i nie wprowadził też instytucji sędziego śledczego, lecz nowy kodeks przewiduje ingerencję sądu w postępowanie przygotowawcze w wypadkach, w których jest to wskazane ze względu na gwarancje procesowe stron i lepsze przygotowywanie sprawy dla sądu orzekającego na rozprawie.W szczególności ma to miejsce w drodze rozpoznawania przez sąd zażaleń na postanowienia i niektóre inne czynności organów postępowania przygotowawczego, wskazanego w ustawie.W tym zakresie chodzi przede wszystkim o przyznanie pokrzywdzonemu oraz instytucji, która zawiadomiła o przestępstwie, zażalenie na odmowę wszczęcia śledztwa lub dochodzenia, a stronom- na postanowienie o umorzeniu postępowania przygotowawczego.Jeżeli prokurator nadrzędny nie przychylił się do takiego zażalenia, kieruje je do sądu.W wypadku uchylenia postanowienia o umorzeniu postępowania przygotowawczego lub odmowie jego wszczęcia, sąd wskazuje powody uchylenia, a w miarę potrzeby także okoliczności, które należy wyjaśnić lub czynności, które należy przeprowadzić.Wskazania te są dla prokuratora wiążące.Jeżeli prokurator nadal nie znajduje podstaw do wniesienia aktu oskarżeni, wydaje ponownie postanowienie o umorzeniu postępowania lub odmowie jego wszczęcia postanowienie to podlega zaskarżeniu tylko do prokuratora nadrzędnego.W razie utrzymania w mocy zaskarżonego postanowienia, pokrzywdzony, który wykorzystał uprawnienia przewidziane w art.306 §1i2, może wnieść akt oskarżenia jako oskarżyciel posiłkowy- o czym należy go pouczyć.W wypadku wniesienia przez pokrzywdzonego aktu oskarżenia prezes sądu przesyła jego odpis prokuratorowi, wzywając go do nadesłania w terminie 14 dni akt postępowania przygotowawczego.Istotna rola jaka przypada sądowi ma sprzyjać podejmowaniu trafnych decyzji w kwestii ścigania i zaniechania ścigania, ponadto powinna ona gwarantować, że instytucja oskarżyciela posiłkowego, działającego zamiast oskarżyciela publicznego nie będzie w praktyce przez pokrzywdzonych nadużywania.Poza tym sąd rozpoznaje zażalenia m in.na: 1 postanowienia prokuratora w przedmiocie środków zapobiegawczych innych niż tymczasowe aresztowanie 2 zatrzymanie osoby.3 postanowienia prokuratora dot.kontroli i utrwalania rozmów telefonicznych oraz przekazów innych niż rozmowy telefoniczne; 4 postanowienie prokuratora o zabezpieczeniu majątkowym.Spośród czynności nie będących rozpoznawaniem zażaleń należą do sądu postanowienia: 1 o skierowaniu podejrzanego na obserwacje psychiatryczną w zakładzie leczniczym lub o przedłużeniu tej obserwacji 2 o wprowadzeniu kontroli i utrwalaniu rozmów telefonicznych oraz treści przekazów informacji innych niż rozmowy telefoniczne i o zatwierdzaniu wyjątkowych postanowień prokuratora w tym przedmiocie 3 o zastosowaniu lub o przedłużeniu tymczasowego aresztowania; 4 przepadku przedmiotu poręczenia lub ściągnięciu sumy poręczenia; 5 o wydaniu lub odwołaniu listu żelaznego; 6 o stosowaniu aresztowania jako kary porządkowej w toku postępowania przygotowawczego na wniosek prokuratora 7 o zezwoleniu na przesłuchanie adwokata, lekarza, dziennikarza.Pamiętać trzeba, że obecnie sąd decyduje: 1 o umorzeniu postępowania w razie stwierdzenia popełnienia czynu w stanie niepoczytalności i zastosowaniu środków zabezpieczających; 2 o warunkowym umorzeniu postępowania na wniosek prokuratora, złożony po zakończeniu postępowania przygotowawczego./ Przewidziane w ustawie czynności w postępowaniu przygotowawczym dokonywane są na posiedzeniu przez sąd powołany do rozpoznania sprawy w I instancji.Sąd dokonuje czynności jednoosobowo także wtedy, gdy rozpoznaje zażalenie na czynności postępowania przygotowawczego, chyba że ustawa stanowi inaczej.51 Zakres dopuszczalności zwrotu sprawy przez sąd z rozprawy do uzupełnienia śledztwa.Celem postępowania przygotowawczego jest wyjaśnienie okoliczności sprawy, w tym ustalenie rozmiarów szkody oraz zabezpieczenie i w niezbędnym zakresie utrwalenie dowodów [ Pobierz całość w formacie PDF ]