[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jednocześnie środki na rozszerzenie nie mogą pokryć w przyszłości jakichś nieprzewidzianych wydatków obecnych członków Unii Europejskiej.Nie mogą one też zasilać funduszy przedakcesyjnych.Natomiast sumy przewidziane w budżecie dla członków Unii Europejskiej oraz na wydatki przedakcesyjne mogą być wykorzystane tylko na te cele.3.2.Program PHAREProgram PHARE powstał na mocy decyzji Rady Europejskiej z dnia 23.XII.1989 r.Jako cel programu wskazano pomoc finansową reformującym się państwom Europy Środkowej i Wschodniej w przekształcaniu ich systemów gospodarczo-politycznych do zdecentralizowanej gospodarki rynkowej i demokratycznego państwa oraz w ich integracji z gospodarkami i społeczeństwami Europy Zachodniej i reszty świata.Z chwilą rozpoczęcia program ten przeznaczony został jako forma pomocy dla Polski i Węgier; od 1990 r.obejmuje także Bułgarię i Czechosłowację.Potem dołączyła jeszcze Albania, Estonia, Rumunia, Litwa i Łotwa; do 2000 r.z funduszy tego programu korzystało już 17 państw naszego regionu; obecnie działa w 14-stu krajach Europy Środkowo-Wschodniej.Są to: Albania, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Bułgaria, Czechy, Macedonia, Estonia, Węgry, Łotwa, Litwa, Polska, Rumunia, Słowacja i Słowenia.Program Phare jest programem bezzwrotnej pomocy ekonomicznej Unii Europejskiej dla państw Europy Środkowe-Wschodniej.Pomoc otrzymywana w ramach programu nie podlega zwrotowi, z wyjątkiem funduszy nie wydatkowanych bądź wydatkowanych niezgodnie z przyjętymi zasadami.Część środków Phare jest przekazywana państwom-beneficjentom w ramach tzw.krajowych alokacji Phare, część zaś jest zarządzana bezpośrednio przez Komisję Europejską i finansuje programy horyzontalne - przeznaczone dla wszystkich państw uczestniczących oraz programy wielopaństwowe, obejmujące swym zasięgiem kilka państw.„PHARE jest programem koordynowanym przez Komisję Europejską, który wspiera działania na rzecz transformacji gospodarczej i umacniania struktur demokratycznych.Do priorytetowych dziedzin objętych współdziałaniem zaliczono sektor prywatny, rolnictwo, administrację, infrastrukturę, zasoby ludzkie, rozwój społeczno-polityczny i integracje europejską.Uzyskanie pomocy jest uwarunkowane realizacją reform ustrojowo-ekonomicznych, w tym przede wszystkim ustanowieniem państwa prawa, respektowaniem praw człowieka, wprowadzeniem systemu wielopartyjnego, przeprowadzeniem wolnych wyborów oraz rozwojem gospodarki wolnorynkowej”.Program PHARE podzielony był na kilka etapów:llata 1989-1991 - była to głównie pomoc doraźna,lllata 1991-1994 - to szkolenie i doradztwo,lllata 1994-1997 - wspieranie inwestycji,llod 1998 r.do czasu wstąpienia do Unii Europejskiej - program służy wspieraniu procesu integracji z Unią Europejską.lProgram PHARE 2 jest kontynuacją programu PHARE, z którego Polska korzysta od 1990 r.W zreformowanym systemie pomocy Phare 2 wprowadzono podział finansów: od 1998 r.na podstawie dokumentu „Nowa orientacja Phare.Zdecentralizowana implementacja” 30% jego rocznej alokacji przeznaczane jest na wsparcie rozwoju instytucjonalnego, 70% na projekty inwestycyjne.Dokument zawiera ponadto zasady ustalone jednostronnie przez Komisję Europejską:lprzeznaczenie do 10% alokacji krajowej na opłacenie udziału w programach wspólnotowych (Leonardo Vinci, Sokrates, Save itd.),llkonieczność współfinansowania ze strony polskiej przedsięwzięć inwestycyjnych (w co najmniej 25% udziale) oraz przejęcie wszystkich kosztów operacyjnych programów,llustanowienie „twinningu” - porozumień bliźniaczych pomiędzy administracją kraju kandydującego a administracjami krajów członkowskich jako podstawowego narzędzia realizacji projektów rozwoju instytucjonalnego,llwydzielenie z ogólnej puli części środków na współpracę przygraniczną (CBC),llwprowadzenie jako merytorycznej podstawy programowania Phare następujących dokumentów:l- „Partnerstwo dla Członkostwa”,- „Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa Polski w Unii Europejskiej” (NPPC).Wsparcie rozwoju instytucjonalnego stanowi kontynuację priorytetów poprzednich edycji Phare.Rozwój instytucjonalny jest to tworzenie i doskonalenie struktur oraz zasobów kadrowych potrzebnych do wprowadzenia acquis communataire.Obejmuje pomoc techniczną oraz porozumienia bliźniacze (tzw.twinning) między instytucjami administracji centralnej państwa kandydującego a ich odpowiednikami w krajach członkowskich Unii Europejskiej.Pomoc ta ma na celu stworzenie sieci instytucji i zdolności związanych z procesem akcesji do Unii Europejskiej oraz wzmocnienie administracyjne kandydatów pod kątem wdrożenia i egzekwowania prawa, a także realizowania programów spójności społeczno-gospodarczej.Główne cele wsparcia inwestycyjnego to:ldostosowanie krajowej infrastruktury do standardów unijnych i wymogów prawa wspólnotowego,llzwiększenie spójności społeczno-gospodarczej w celu zmniejszenia dysproporcji w rozwoju polskich regionów w stosunku do średniego poziomu rozwoju gospodarczego w Unii Europejskiej poprzez:llwzrost działalności sektora produkcyjnego (pomoc w zróżnicowaniu działalności gospodarczej, rozwój sektora prywatnego, modernizacja przemysłu),llwzmocnienie potencjału ludzkiego - wsparcie czterech filarów „Europejskiej Strategii Zatrudnienia” (szkolenie i przekwalifikowywanie pracowników, podnoszenie umiejętności zarządzania w przemyśle, działania zwiększające innowacyjność),llpoprawę infrastruktury związanej z prowadzeniem działalności gospodarczej (inwestycje poprawiające dostęp do miejsc pracy, w których rozwija się przemysł i handel, inwestycje związane z infrastrukturą ochrony środowiska, sprzyjające rozwojowi inwestycyjnemu w regionach).lZ obecnego programu PHARE 2, przewidzianego na lata 2000-2006, korzysta 10 krajów kandydujących do Unii Europejskiej oraz niektóre kraje bałkańskie.W programie obowiązuje zasada finansowania jedynie inicjatyw z zakresu wspólnych polityk Unii Europejskiej.W związku z tym pieniądze z PHARE nie mogą być kierowane np.na inwestycje sportowe, Kościoły ani na służbę zdrowia, ponieważ te dziedziny nie są objęte żadną ze wspólnych polityk Unii Europejskiej.Budżet programu Phare 2 dla 10-u państw z Europy Środkowo-Wschodniej wynosi około 1,5 mld euro rocznie.Wszystkie inwestycje w jego ramach wymagają współfinansowania przez kraj otrzymujący pomoc (przez rząd, samorządy, organizacje pozarządowe lub firmy).Środki finansowe z programu PHARE są w Polsce przekazywane na działania w pięciu dziedzinach:lrozwój instytucjonalny, na który przeznaczono dotychczas średnio 80-90 mln euro rocznie,llinwestycje umożliwiające stosowanie w praktyce dorobku (głównie prawnego) Unii Europejskiej, czyli inwestycje w tzw [ Pobierz całość w formacie PDF ]