[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Oględziny zwane są niekiedy wizją lokalną.Przy oględzinach „bezpośrednie zetknięcie się organu z przedmiotem, podlegającym poznaniu stwarza w jego świadomości pewność, że przeszkody do poznania prawdy w postaci błędów popełnionych przez świadków i biegłych nie zachodzą.”2.1.5.Dowód z przesłuchania stronyUstawa z dnia 31 stycznia 1980r.uregulowała przesłuchanie strony jako dowód w postępowaniu administracyjnym.Ten środek dowodowy jest więc instytucją nową w ogólnym postępowaniu administracyjnym, uregulowaną dość lakonicznie.Przed nowelizacją, możliwość wykorzystania tego środka dowodowego w postępowaniu administracyjnym stanowiła kwestię otwartą.W tekście pierwotnym, k.p.a.nie normował tego zagadnienia - art.62§2 stanowił, że organ ma obowiązek sporządzić protokół z przesłuchania stron.W okresie obowiązywania tej regulacji, w nauce przyjmowano, że dowodem może być wszystko co przyczynia się do wyjaśnienia sprawy i nie jest sprzeczne z prawem, w związku z tym dowód z przesłuchania stron był dopuszczalny.W trakcie dyskusji dotyczącej nowelizacji k.p.a., zwracano uwagę na konieczność uregulowania w sposób wyraźny tej kwestii.Uwzględniając te postulaty, znowelizowany k.p.a.przyjął rozwiązanie, które istniało na gruncie k.p.c.W porównaniu z k.p.c., kodeks postępowania administracyjnego w sposób ogólny reguluje ten środek dowodowy, ponieważ ustanawia tylko przesłanki dopuszczalności dowodu z przesłuchania stron i stanowi, iż do przesłuchania stron stosuje się przepisy dotyczące świadków, wyłączając przepisy o środkach przymusu.Przepis art.86 stanowi „§ 1 Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały nie wyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, organ administracji publicznej dla ich wyjaśnienia może przesłuchać stronę.Do przesłuchania stron stosuje się przepisy dotyczące świadków, z wyłączeniem przepisów o środkach przymusu.” Wprowadzenie do systemu środków dowodowych przesłuchania stron budzi kontrowersje, ponieważ w tym przypadku źródłem informacyjnym jest podmiot bezpośrednio zainteresowany w danej sprawie.Strona jest najlepiej zorientowana w stanie faktycznym określonej sprawy, ale jest nią bezpośrednio zainteresowana a to budzi obawy, czy przedstawi ten stan zawsze zgodnie z prawdą.Dowód z przesłuchania strony jest środkiem dowodowym posiłkowym, który jest dopuszczalny w postępowaniu administracyjnym w ostateczności.Przepis art.86 stanowi, że „organ może przesłuchać stronę”, wynika z tego, że organ sam ocenia potrzebę skorzystania z tego środka.Swobodę tej oceny ogranicza zasada prawdy obiektywnej, która nakłada na organ obowiązek przeprowadzenia tego dowodu, jeżeli niemożliwe jest ustalenie stanu faktycznego z powodu braku innych środków dowodowych.W postępowaniu administracyjnym możliwe jest skorzystanie z tego środka dowodowego, ale tylko wtedy, gdy wystąpią łącznie dwie przesłanki: - musi nastąpić wyczerpanie innych środków dowodowych bądź ich brak w ogóle.W oparciu o tę przesłankę, możliwe jest przesłuchanie strony tylko wtedy, gdy organ orzekający nie może ustalić stanu faktycznego posługując się innymi środkami dowodowymi.Dotyczy to środków dowodowych wymienionych w k.p.a.oraz środków dowodowych nienazwanych; - muszą istnieć niewyjaśnione fakty, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.W tym przypadku możliwe jest przesłuchanie stron, jeżeli organ orzekający nie może wyjaśnić okoliczności istotnych dla sprawy, a bez nich niemożliwe jest ustalenie stanu faktycznego sprawy, który jest zgodny z rzeczywistością.Sposób regulacji tego środka dowodowego powoduje pojawienie się pewnych wątpliwości, których nie można rozstrzygnąć w oparciu o przepisy k.p.a.Na mocy przepisów k.p.a., osoby fizyczne mogą podejmować czynności, które wywołują skutki prawne tylko wtedy, gdy posiadają zdolność do czynności prawnych.Osoby fizyczne, które tych zdolności nie posiadają działają przez swoich przedstawicieli.W związku z tym, czy możliwe jest przesłuchanie strony, którą jest osoba fizyczna nie mająca zdolności do czynności prawnych? Na gruncie k.p.c.sąd decyduje o przesłuchaniu strony lub jej przedstawiciela ustawowego, lub o przesłuchaniu obu tych podmiotów (art.302§2 k.p.c.) Jeżeli organ orzekający stwierdzi, że strona nie ma zdolności do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń oraz nie posiada wiadomości co do faktów istotnych dla rozstrzygnięcia, powinien przesłuchać przedstawiciela ustawowego strony.Jeżeli stroną w postępowaniu administracyjnym jest jednostka organizacyjna, organ może przesłuchać przedstawiciela ustawowego lub statutowego tej jednostki (art.30 § 3).Do przesłuchania stron stosuje się odpowiednio przepisy o świadkach, z wyłączeniem przepisów o środkach przymusu.Ze względu na subiektywizm strony postępowania administracyjnego w ocenie jej praw i obowiązków, które stanowią przedmiot postępowania, duże znaczenie odgrywa prawidłowe i wyczerpujące poinformowanie strony przed jej przesłuchaniem o przysługujących jej uprawnieniach oraz o obowiązku mówienia prawdy, o odpowiedzialności karnej, której strona podlega składając fałszywe zeznania.Przed przesłuchaniem strony, należy poinformować ją o prawie odmowy odpowiedzi na pytanie.O prawie odmowy zeznań nie uprzedza się strony - byłoby to bezprzedmiotowe, gdyż strona nie składa zeznań w charakterze świadka.Strona nie jest świadkiem w odniesieniu do treści pojęcia świadka, w sensie procesowym.Nie chodzi o to, aby zeznania strony były traktowane jako zeznania świadka, ale o to aby zeznania złożone przez stronę w warunkach określonych przez ustawę, mogły zostać uznane nie tylko za informację, ale także za pełnowartościowy dowód w sprawie, na którym można oprzeć rozstrzygnięcie sprawy.Instytucja odmowy odpowiedzi na pytania ma pełne zastosowanie przy przesłuchaniu stron.Wprowadzono ją w celu uniknięcia sytuacji, w których strona byłaby zmuszona do mówienia nieprawdy, ponieważ odpowiedź na określone pytania mogłaby narazić ją na odpowiedzialność karną.Należy również poinformować stronę o tym, że jeżeli złożone przez nią zeznania, które mają służyć ustaleniu istotnych okoliczności faktycznych sprawy okażą się fałszywe, trzeba będzie wznowić postępowanie na podstawie art.145 § 1 pkt 1 k.p.a.Jeżeli w sprawie uczestniczy kilka stron, w szczególności jeżeli są to strony o spornych interesach do przesłuchania stron w trybie art.86 k.p.a.ma zastosowanie art.79 k.p.a [ Pobierz całość w formacie PDF ]