[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jest ono niezależne od woli ludzkiej (upływ czasu, śmierć), jeśli jest jednak wynikiem woli ludzkiej, to jest działaniem.Spośród działań ludzkich można wyodrębnić czynności prawne.lPojęcie i rodzaje czynności prawnych.lCzynność prawna jest oświadczeniem woli osoby, zmierzające do wywołania skutków prawnych (powstanie, zmiana lub wygaśnięcie stosunku prawnego) związanych z nim z mocy prawa.Oświadczenie woli jest najistotniejszym elementem cz.p, skierowanym do drugiej osoby ale niekoniecznie, powinno być wyraźne ale także może być dorozumiane (facta concludentia) - gdy z zachowania osoby wynikają jej zamiary (np.pro herede gestio)Czynności formalne wymagają oświadczenia woli w określonej prawem formie.Rodzaje czynności prawnych:ljednostronne (do ich dokonania wystarczy oświadczenie jednej ze stron)lldwustronne (wymagane jest zgodne oświadczenie woli dwu lub więcej stron - umowy)llna wypadek śmierci mortis causallmiędzy żyjącymi inter vivosllrozporządzającellzobowiązującellprzysparzającellodpłatne (kupno-sprzedaż)llnieodpłatne (darowizna, kontrakt użyczenia)llprzyczynowe (KAUZALNE, a nie kauzatywne) -czynność prawna spowodowana przyczyną prawną causa (causa solvendi - umorzenie długu, causa obligandi vel acquirendi- nabycie prawa lub korzyści majątkowej, causa donandi- obdarowanie) - zawartą w samej czynności prawnej (stanowi jej istotny składnik essentialia negotii) i decydującej o jej ważności (nieporozumienie stron co do causa powoduje nieważność czynności)lloderwane (abstrakcyjne) - causa znajduje się poza treścią samej czynności prawnej, przez co wywołuje ona skutki niezależnie od tej przyczyny prawnej - causa, której ew.wadliwość nie szkodzi samej czynności prawnej.(str.113/114)llCzynności prawne jednostronne i dwustronne.lCzynność prawna jednostronna do jej dokonania wystarczy oświadczenie jednej ze stron - testament, wyzwolenie niewolnika.Czynność prawna dwustronna wymagane jest zgodne oświadczenie woli dwu lub więcej stron - kontrakt kupna sprzedaży, najmu, umowy.lCzynności prawne mortis causa.lCzynność prawna na wypadek śmierci - skutki czynności dokonanej za życia (testament) osoby zależą od jej śmierci; w przypadku czynności inter vivos -skutki następują już za życia działających.lCzynności prawne rozporządzające i zobowiązujące.lRozporządzające - powodujące bezpośrednie przeniesienie, obciążenie lub zniesienie prawa majątkowego osoby dokonującej tej czynności prawnej (przeniesienie własności, ustanowienie zastawu, porzucenie rzeczy, zwolnienie z długu).Następuje zmniejszenie stanu majątkowego (aktywów) rozporządzającego.Zobowiązujące - osoba dokonująca czynności zobowiązuje się względem drugiej do świadczenia.Następuje zwiększenie długów (pasywów) zobowiązującego się.Obie te formy mogą prowadzić do przysporzenia korzyści innej osobie.lForma czynności prawnych.lFormalne czynności prawne - dla których ważności wymagana jest określona w prawie formuła (uroczyste wypowiedzenie słów - pisma później, symboliczne gesty, świadkowie), zwłaszcza we wczesnym ius civile.lczynności dokonywane przy użyciu spiżu i wagi per aes et libram (np.mancypacja, nexum, uwolnienie się z odpowiedzialności z nexum oraz z odpowiedzialności za dług solutio per aes et libram).W szczególności mancypacja - (mancipio sestertio nummo uno - symboliczne kupno za jednego sesterca - przenoszenie własności rzeczy kategorii res mancipi, oddanie syna w mancipium, ustanowienie władzy manus męża nad żoną przez coëmptio, testament mancypacyjny.llczynności in iure cessio - przeniesienie prawa (własności) - wzorowana na dawnym procesie legis actio sacramento in rem; dokonywany w drodze pozornego procesu windykacyjnego, w którym nabywca - pozorny powód twierdził w stadium in iure, że rzecz należy do niego, co pozwany potwierdzał.W efekcie pretor przekazywał rzecz powodowi czyli nabywcy.Zastosowanie in iure cessio: przenoszenie własności, przy ustanawianiu służebności, wyzwalaniu niewolnika manumisio vindicta, odstąpienie spadku.Nabycie własności kwirytarnej na res mancipi i res nec mancipi Mogli z niego korzystać jedynie obywatele rzymscy posiadający zdolność procesową - bo tylko oni mogli uczestniczyć w post.legisakcyjnym.Wyszła z użycia w IV w.n.e.llCzynności formalne prawa rzymskiego.(patrz wyżej)lFormalne czynności prawa rzymskiego: m.in.adopcja, arrogacja (pyt 148), emancypacja(pyt 152), niektóre testamenty, formalne przyjęcie spadku cretio, zapis w formie legatu (pyt.192, 193), (zobowiązania) kontrakty werbalne i literalne, akceptylacja (pyt [ Pobierz całość w formacie PDF ]