[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Natomiast ten poziom cen przy którym zaistniała równowagaekonomiczna nazywamy ceną równowagi ekonomicznej.Gospodarka z reguły jednak nie znajduje się w stanie równowagi.Najczęściej funkcjonuje onaw stanie nierównowagi popytowej lub podażowej.W przypadku spadku cen poniżej poziomu równowagi, gospodarka zgłasza większyzagregowany popyt niż istniejące możliwości jego zaspokojenia.Przy niższych cenach siłanabywcza wszystkich podmiotów gospodarczych powoduje wzrost chęci zakupów dóbr i usług.Natrafia ona jednak na relatywnie małą zagregowaną podaż.Przedsiębiorstwa nie produkująbowiem tyle dóbr i usług, które przy niskim poziomie cen mogłyby zaspokoić potrzebywszystkich.Konsekwencją tego sprzecznego układu potrzeb i możliwości ich zaspokojenia jestpojawienie się niedoboru dóbr i usług.Nabywcy chcą kupować więcej aniżeli wynosi bieżącaprodukcja i wyczerpujące się zapasy.W gospodarce zaczynają się pojawiać się niedobory.Sytuacja niedoborów w gospodarce staje się bodz
cem z jednej strony dla przedsiębiorstw dozwiększenia produkcji oraz wzrostu cen na poszukiwane dobra i usługi, z drugiej jednocześniena do aprobaty odbiorców na płacenie wyższych cen na nie.Wzrost cen na pożądane dobra iusługi z czasem prowadzi jednak do sytuacji osłabiania i zmniejszania popytu na nie.Zjawiskoto jest wyrazem procesów dostosowawczych do nowej sytuacji.W ich wyniku równowaga118EKONOMIA zarys podstawowych problemówzostaje odtworzona, ale przy innym poziomie cen.Są one wyższe niż w sytuacji niedoborów.Towarzyszy im większa produkcja i mniejszy poziom zakupów.Ujawnia się sytuacja narastaniapopytu nad podażą.Powoduje ona, że przy zbyt wysokim poziomie zaczynają narastać zapasy.Zjawisko to staje się jednocześnie sygnałem dla producentów do ograniczenia wielkościprodukcji.Konsekwencją tej sytuacji jest ponowne osiągnięcie równowagi, ale przy niższympoziomie cen i przy mniejszej wielkości produkcji oraz zwiększających się zakupów niż wprzypadku nadwyżki.1.1.1.Warunki równowagi makroekonomicznejRównowaga makroekonomiczna (globalna) by mogła zaistnieć wymaga spełnienia takiegoukładu wielkości ekonomicznych przy którym zrównuje się podaż z popytem na wszystkieczynniki wytwórcze i wszystkie dobra.Podstawowym jej warunkiem jest zaś istnienie wgospodarce równowagi między oszczędnościami i inwestycjami.Układ ten ma charakter zależności funkcjonalnych.Określenie którejkolwiek wielkościekonomicznej wymaga jednocześnie określenia wszystkich pozostałych.Z jednej strony ujmuje on niektóre wielkości jako dane i nie podlegające zmianie w trakcieanalizy stanu równowagi ekonomicznej, a więc nie uwzględnia on zmian zachodzących w czasie.Dotyczy to zwłaszcza takich wielkości jak: liczba i struktura ludności, stan wiedzy technicznej(postępu naukowo-technicznego), preferencji ludności oraz warunków naturalnych.Z drugiej strony układ tworzy zaś zależności, spośród których najważniejszymi są:1) między oferowaną przez właścicieli czynników wytwórczych po dążą tych czynników a cenąich użytkowania (procentem od kapitału, rentą gruntową i płacą roboczą);2) między nakładami czynników wytwórczych a wielkością wytworzonej produkcji;3) między popytem zgłaszanym przez przedsiębiorców na czynniki wytwórcze a cenami tychczynników przy uwzględnieniu warunków ich użytkowania;4) między oferowaną przez przedsiębiorców podażą dóbr a ich cenami;5) między popytem na dobra zgłaszanym przez wszystkich uczestników a cenami tych dóbr,dochodami i preferencjami nabywców.Wszystkie te rodzaje zależności (funkcje produkcji, podaży i popytu dla wszystkich czynnikówwytwórczych i wytwarzanych dóbr) tworzą jeden wewnętrznie powiązany układ.Pozwala on naokreślenie równości popytu z podażą czynników wytwórczych jeśli określone są warunki ichużytkowania oraz popyt na wytworzone za ich pomocą dobra.Popyt zaś na te dobra zależy odcen tych dóbr i dochodów nabywców.Natomiast dochody są określane przez ceny i ilościczynników wytwórczych, których dostarczą przedsiębiorcom.1.1.2.Odchylenia od równowagi makroekonomicznejW praktyce rzeczywistości gospodarczej stanem normalnym - w ramach krótkiego okresu - jeststan nierównowagi między oszczędnościami a inwestycjami.Jego konsekwencją jest stannierównowagi dochodu narodowego, a w ślad za tym ujawnianie się tendencji do jegonieustabilizowanych zmian.Nierównowaga między oszczędnościami a inwestycjami może ukształtować się dwojako:" Z jednej strony tworzy ją sytuacja (It+1 1), to całkowite wydatki konsumentów zwiększają się, gdycena spada lub spadają, gdy cena rośnie.Gdy popyt jest nieelastyczny (Ed 1 i mówimy, że popyt na dane dobro jest elastyczny cenowo.Gdy cena kalkulatora spadnie o 20%, a wielkość popytu wzrośnie o 30%, to Ed = 1,5.Powiemy wtedy, że popyt na telewizory jest elastyczny w stosunku do ceny.Z drugiej stronyjeżeli cena masła wzrośnie o 10% a wielkość popytu spadnie o 5%, to Ed wyniesie 0,5.W takimwypadku powiemy, że popyt na masło jest nieelastyczny (Ed [ Pobierz całość w formacie PDF ]